Liderlik tarzları ve örgüt kültürü tipleri arasındaki ilişki ve bu ilişkinin nitel performans üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı; liderlik, kültür ve performans kavramlarının üçünü bir arada ele alarak liderlik tarzları(karizmatik, paternalist, işlemsel ve dönüştürücü liderlik) ve örgüt kültürü tipleri(adhokrasi, klan, bürokrasi ve pazar kültürü) arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkinin nitel performans(iş tatmini, organizasyonel bağlılık, işten ayrılma eğilimi ve iş stresi) üzerine etkilerini incelemektir.Araştırmada veri toplama tekniği olarak anket kullanılmıştır. 309 adet anketin, 255 adedi, çalışma için geçerli sayılmıştır. Anketler, çalışan sayısı 50 kişi üzerindeki üretim yönelimli firmalara kişisel görüşme, e-posta veya kargo aracılığıyla yaptırılmıştır.Çalışmanın neticesinde, liderlik tarzlarının örgüt kültürü tipleri üzerindeki etkilerini ele aldığımızda karizmatik liderliğin adhokrasi kültürü üzerinde güçlü ve pozitif etkisi olduğu ortaya konulmuştur. Bunun aksine, paternalist liderlik ise adhokrasi kültürünü negatif yönde etkilemektedir. İşlemsel liderliğin ise bürokrasi ve pazar kültürünü pozitif yönde etkilediği bulunmuştur. Dönüştürücü liderlik de adhokrasi, klan ve pazar kültürü olmak üzere 3 kültür tipini de pozitif yönde etkilemektedir.Liderlik tarzlarının nitel performans üzerindeki etkilerini ele aldığımızda sadece dönüştürücü liderliğin nitel performansı pozitif yönde etkilediği bulunmuştur. Örgüt kültürü tiplerinin nitel performans üzerindeki etkilerine baktığımızda ise; sadece klan kültürünün nitel performansı pozitif yönde etkilediği ortaya konulmuştur. Bunların yanında; örgüt kültürü tiplerinin; liderlik tarzları ve nitel performans arasındaki ilişkiler üzerindeki ara değişken etkileri de analiz edilmiştir.

The purpose of this study is to examine the relationship between leadership styles(charismatic leadership, paternalistic, transactional and transformational leadership) and culture styles (adhocracy, clan, bureaucracy and market culture) and the impact of this relationship on the qualitative performance by using 3 concepts which are leadership, culture and performance.Technics of data collection is questionnaire. 255 questionnaires are found to be valid for the study out of 305 questionnaires. Data was collected from manufacturing firms which have over 50 employees in Turkey.According to the findings about the effects of leadership styles on organizational culture styles, charismatic leadership has a direct positive influence on adhocracy culture. On the other hand, the results indicate that paternalistic leadership has a direct negative influence on adhocracy culture. It was found that transactional leadership has a direct positive influence on both bureaucracy and market culture. Transformational leadership has a direct influence on 3 culture styles, adhocracy, clan and market culture.The results about the effects of leadership styles on the qualitative performance indicate that only transformational leadership has a direct positive effect on the the qualitative performance. The findings about the effects of organizational culture styles on the qualitative performance show that only clan culture has a direct positive effect on the qualitative performance. Moreover, mediator effects of culture styles on the relationship between leadership styles and qualitative performance are also analyzed.