Jeopolitik ve jeostratejik açıdan Kıbrıs sorunu (1960?1983)

Abstract

Kıbrıs Ada'sının coğrafi konumu, Ada'yı tarih boyunca büyük devletlerin ilgi odağı yapmıştır. Akdeniz'e hâkim olmak isteyen güçler Ada üzerinde egemenlik kurmaya çalışmışlardır. Bu yüzden Ada'da yönetim birçok kez el değiştirmiştir. Ada 1571 yılından 1918 yılına kadar Osmanlı hâkimiyetinde bulunmuştur. Ada'nın Türkiye ile olan tarihsel bağları bu yıllara dayanmaktadır.1918 yılında ise İngilizler tarafından işgal edilmiştir. Lozan Antlaşması ile Ada üzerindeki haklar İngiltere'ye devredilmiştir.Yunanistan'ın Kıbrıs Ada'sını kendine bağlamak ve Büyük Yunanistan'ı kurmak için yıllardır gayret göstermektedir. Tarihsel sürecin incelenmesi sonucunda, Kıbrıs sorunun yaratan en önemli etkenin Yunanistan'ın Megalo Idea'sı olduğu ortaya çıkmaktadır.Tarihsel bağlarla birbirimize bağlı olduğumuz Kıbrıs Türkü'nün yıllardır çektiği acılara son verilme çabası Türkiye ile Ada'da yaşayan vatandaşlarımızı daha da yakınlaştırmıştır. Bu yüzden gerek Kıbrıslı Türklerin özgür ve bağımsız yaşamalarının sağlanması gerekse Ada'nın statüsünün Türkiye'nin ulusal güvenliği açısından önemi; Kıbrıs sorununu Türkiye'nin en önemli dış politika sorunu yapmaktadır.Buna ilave olarak bu bölgeye hâkim olmak isteyen ülkeler dün olduğu gibi bugün de Ada ile yakından ilgilenmektedirler. Bu yakın ilgi dış aktörleri de Kıbrıs sorunun bir parçası haline getirmektedir.

The geographical location of the Cyprus Island has historically made it a center of attention for the great powers. The powers which aspired to be dominant in the Mediterranean Sea often tried to seize the Island. Therefore, the government of the Island has changed hands many times. The Island was under Ottoman control from 1571 to 1918. The historical links of the Island with Turkey are based on these years. In 1918, the Island was occupied by Great Britain. With the Treaty of Lausanne, all rights over the Island were transferred to Great Britain.Greece has been trying for years to link Cyprus with her and establish ?The Great Greece.? As a result of the analysis of the historical process, it is seen that the most important factor that creates ?The Cyprus Problem? has been the ?Megalo Idea? of Greece.The Turks in Turkey and the Cypriots Turks have historical ties, and the efforts in order to end the sufferings that the Cyprus Turks were subjected to for years made Turkey and the Cypriot Turks even closer. Therefore, both the need to provide a free and independent living for the Cypriot Turks and the importance of the status of the island for Turkey?s national security make The Cyprus Problem the most important foreign policy issue for Turkey.In addition to this, just as it was throughout the history, the countries that want to dominate this region pay close attention to the Island and its eventual status. This close attention makes those external actors a part of the Cyprus problem as well.