Sapanca Gölü`nde besi maddesi kirlenmesinin incelenmesi ve uygun bir modelin araştırılması

Abstract

Sapanca gölü Marmara Bölgesi içerisinde yer almaktadır. 46.8.. km2 yüzey alanına ve 1.0 x 1 09 m3 hacme sahiptir. Havza alanı ise yaklaşık 250 km2'dir. Göle gelen çok büyük nehirler yoktur. Sadece mevsimsel değişikliklere bağlı olarak gölü besleyen birkaç dere vardır. Sapanca gölü hızlı şehirleşme ve endüstrileşme sonucu kirlilikle yüz yüze kalmıştır. Doğu Marmara Bölgesi'nin çok önemli bir tatlı su kaynağıdır. Gölün civarında sadece birkaç büyük sanayi tesisi vardır ve onların da kendi arıtma sistemleri mevcuttur. Bu yüzden göle gelen asıl kirleticiler evsel atıksulardan gelen ve tarımsal alanlardan yüzeysel akış sularıyla gelen kirleticilerdir. Gölün drenaj alanında bulunan küçük kasabalar için henüz kanalizasyon ve atıksu arıtma sistemi kurulmamıştır. Bu çalışmada gölün besi maddesi miktarı ve trofik durumu araştırılmıştır. Besi maddesi yükleri hesaplanmıştır. Bu değerlerden ötrofikasyona neden olan azot ve fosfor girdileri hesaplanarak göldeki trofik durum belirlenmiştir. Halen Adapazarı kenti ve civarının içme suyu kaynağı olan ve Istanbul metropolitan alanı için de içme suyu kaynağı olması planlanan Sapanca Gölü'nün azot ve fosfor miktarlarındaki değişme görülmüştür. N / P oranları hesaplanarak, göldeki sınırlayıcı eleman belirlenmiştir. Klorofil-a ile toplam fosfor arasındaki ilişki incelenmiştir. Ayrıca TSİ (SDD), TSİ (Klo-a) ve TSİ (TP) değerleri hesaplanmış, gölün trofik durumu belirlenmiştir. Göle gelen fosfor yükü için değişik üç senaryo üzerinde durulmuş ve besi maddesi bekleme süresi modeli uygulanmıştır.

ii SUMMARY ls The lake Sapanca, located in the Marmara Region, has` a.Wi^u>` surface area of 46.8 km2 and a volume of about 1.0x109 m3. Its catchment area is about 250 km2. There are no large rivers flowing into the lake. Only several streams, with seasonally changing flow rates, feed the lake. Sapanca lake which is a very important water supply source in the East Marmara Region faces the pollution because of the fast urbanization and the industrialization. There are only a few heavy industries around the lake, and they have their own treatment plants. Therefore, the majority of the pollutants entering the lake originate from the domestic sources and the agricultural areas through surface run-off. No sewerage and wastewater treatment system have yet been established for the small towns in the drainage area of the lake. The lake was examined for nutrient load and trophic response. Nutrient loading was estimated by the distribution of land use types in the watershed. From this values, Nitrogen and Phosphorus inlets causing eutrophication have been calculated and trophic status of the lake has been determined. Sapanca lake is at present the drinking water supply source of the city of Adapazarı and it is also planned to be the drinking water supply of the outside Greater İstanbul Region in the future, Nitrogen and Phosphorus amounts have been determined. The limiting element in the lake has been determined calculating N / P ratios. Between chlorophyll-a and total phosphorus relation have been examined. Moreover TSI (SDD), TSI (Chlo-a) and TSİ (TP) values have been calculated, the trophic state index in the lake has been determined. Coming to lake for phosphorus loading has been considered on different three scenarios and Nutrient Residence Time Model has been applied.