Açık maden işletmelerinde maden yatakları üzerindeki değişmelerin multi-temporal landsat TM görüntüleri kullanılarak izlenilmesi

Abstract

?.?-?.?? /.,. iv - :/ ozet..Vr>;-iv>.i--; Son yirmi yıldır, iletişim ve bilgisayar teknolojisinin hızlı büyümesi ile birlikte uzay biliminin bir parçası olan uzaktan algılama sistemi yeryüzünü gözlemleme imkanı sunmuştur. Uzaktan algılama ile yeryüzü haritasını yapmak modern uydu teknolojisinin en önemli uygulamalarından biridir. Çevre planlaması, doğal kaynakların yönetilmesi, toprak düzenlemesi, sivil mühendislik ve doğal felaketlerden korunma gibi bir çok uygulama alanı uzaktan algılama sisteminden yararlanmaya devam edecektir. Orman ürünlerinin tüketilmesi, hava kirliliği, orman yangınları, ormanların tarıma açılması, açık maden ocakları gibi insan etkinlikleri, son yıllarda hızla orman alanlarının azalmasına neden olmaktadır. Açık maden ocaklarının çevre üzerindeki etkisi inkar edilemez. Açık maden ocakları büyük miktarda bitki örtüsünü, toprağı ve kayaları yerle bir etmektedir. Yer altı toprağının yeryüzüne çıkartılması çevrede fiziksel ve kimyasal değişikliklere yol açmaktadır. Yeryüzünde bitki örtüsünün azalması toprak erozyonu riskini de arttırmaktadır. Bu çalışmanın amacı yeryüzü kullanımında meydana gelen değişiklikleri uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerinden faydalanarak tespit etmektir. Yeryüzü üzerinde açık maden ocakları açılması çevreyi korumada karşılaşılan büyük problemlerden biridir. Açık maden ocaklarının ölçeği çevrenin değişmesine sebep olacak kadar tehlikeli bir seviyeye ulaşmıştır. Bu çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Bu tezin birinci bölümü olan giriş bölümünde tez konusu hakkında genel bir bilgi verilmektedir. İkinci bölümünde, elektromanyetik enerji ve elektromanyetik enerjinin atmosfer ile olan etkileşiminden bahsedilmektedir. Üçüncü bölümde, dijital veri yapıları ve uzaktan algılama görüntüleri tanımlanmıştır. Dördüncü bölümde, görüntü zenginleştirme, rektifikasyon ve sınıflandırma konularını içeren görüntü işleme teknikleriht? anlatılmıştır. Uygulama kısmında ise 1989 ve 1999 uzaktan algılama verileri9 kullanılarak Soma'daki açık maden ocaklarındaki arazi kullanımında meydana gelen değişiklikler değerlendirilmiştir. Havzadaki arazi kullanım değişikliklerinin analiz sonuçlarından ilki, yüksek geometrik ve tematik doğrulukla elde edilen Landsat TM sınıflandırma yönteminin arazi kullanımındaki değişikliklerin tespit edilmesinde etkili şekilde kullanılabileceğidir. İkincisi, 1989 ve 1999 datalannm karşılaştırılması ile Soma Havzası'ndaki açık ocak alanlarında yüzde yüzden fazla artış görülmüştür.

'-.?;?'- _;tfr<* SUMMARY `C; y/ In the last two decades, space science with the rapid growing of computer and communication technologies,Remote Sensing System, is a part of the space technology, is providing to observe the earth. The mapping of land cover by remote sensing is potentially one of the most important applications of modern satellite sensor technology. A wide field of practical applications in enviromental planning, natural resources management, landscape design, civil engineering, natural hazard protection etc. will continue to benefit from remote sensing system. Human activities either by over consuming of the forest products, or negative effects on the forest ecosystems by air pollution, forest fire, agricultural land open, open mining or any other kinds of forest destruction reduce the forest areas with an increaisng trend in recent years. Human factors also effective in this phenomena. The impact of surface mining on the natural environment is undeniable. Surface mining techniques devegetate large areas of surface and dislocate large amounts of soil and rock. The exposure of the subsurface soils to a surface environment leads to physical and chemical changes. The lack of vegetation increases the potential for erosion of soils from surface mines. The aim of the study was to determine land use changes in area using with remote sensing and GIS (Geographic Information Sytems) data. Pressure of land for open mining use is one of the big problems to protect the environment. The scale of surface coal mining has increased to a level where it can have a significant effect on the alteration of environmental systems. The study consists of the sixth main sections. In the first part of this thesis, general information about the aim of the study. In the second part of this thesis electromagnetic energy and the atmospheric effects to this energy have beenexplained. In the third part, the digital data structures and the remote sensing imaged., have been described. In the fourth part, the image processing techniques including the image enhancement, the rectification and the classification have been explained. In the application part of this study, land use change in Soma Open Mining areas has been evaluated using Remote Sensing data for 1989 and 1999. According to the results, it has been seen that increases of the open mining areas in Soma basin. The first of the results of the analysing land-use change in basin, the classification results of remote sensing data obtained in this project have shown that the Landsat TM data which was resulted with high geometric and high tematic correction can be effectively used for measuring land-use change. Second, from the comparison between remote sensing data of 1989 and 1999, it has been seen that increases of the open mining areas more than a hunred percent in the Soma basin.