Sideritis condensata boiss. and heldr bitkisinin fitokimyasal analizi

Abstract

oz SİDERİTİS CONDENSATA BOİSS. & HELDR BİTKİSİNİN FİTOKİMYASAL ANALİZİ Sema ÇARIKÇI Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı ( Yüksek Lisans Tezi/ Tez Danışmanları: Doç. Dr. Yaşar Kemal YILDIZ Yrd. Doç. Dr. Turgut KILIÇ ) Balıkesir, 2005 Türkiye'de 35'i endemik toplam 47 Sideritis türü yetişmektedir. Bu türler halk arasında çay olarak bazı hastalıkların tedavisinde (soğuk algınlığı, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, mide ağrıları v.b.) kullanılmaktadır. Ülkemizde bu türlerin uçucu bileşenleri ile ilgili çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, uçucu olmayan bileşenleri ile ilgili çalışma sayısı oldukça azdır. Bu çalışmada Sideritis condensata bitkisinin diterpen bileşiklerinin izolasyonu ve yapılarının tayini ile biyolojik aktivitelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yapılan çalışmada Sideritis condensata bitkisinden çeşitli kromatografik yöntemlerle beş tane bilinen diterpen bileşiği elde edilmiştir. Elde edilen maddelerin yapı tayinleri İR, ^-NMR, 13C-NMR ve kütle spektroskopisinden yararlanılarak belirlenmiştir. Elde edilen maddelerin yapılan; Bl.l: Linearol (e«/-3p,7a-dihidroksi,18-asetoksi-kaur-16-ene), B1.2: İsolinearol ( ent-3fi, 7a-dihidroksi,18-asetoksikaur-15-en), B1.3: Siderol (en?-7a-asetoksi,18- hidroksi-kaur-15-ene), B1.4: Sideridiol (e«?-7a,18-dihidroksikaur-l5-en) ve B1.5: 7-asetoksi sideroxol (e^7a-asetoksi,18-Mdroksi-15p,160-epoksikauran) olarak belirlenmiştir. Sideritis condensata bitkisinin aseton ve metanol ekstresi ile Fraksiyon 1-7 arası ve saf maddelerden linearol ile siderol mikroorganizmalara karşı test edilmiştir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Sideritis condensata / Labiatae /diterpen m

ABSTRACT PHYTOCHEMICAL ANALYSIS OF SÎDERİTİS CONDENSATA BOİSS. &HELDR Sema ÇARIKÇI Balıkesir University, Institute of Science Department of Chemistry (Master Degree Thesis / Supervisor: Doç. Dr. Yaşar Kemal YILDIZ Yrd. Doç. Dr. Turgut KTLIÇ ) Balıkesir, 2005 There are 47 Sideritis species, 35 of which are endemic, growing in Turkey. These species are used as herbal tea that cures some diseases ( cold, high tension, diabetes, stomachic etc.). Although Some studies on volatile components of these species have been made in Turkey, the number of studies on unvolatile componenets are very rare. In this study, we aim to isolate and characterize the diterpenic compounds of Sideritis condensata, and to determine the biological activity of them. Five known diterpenoids were isolated from Sideritis condensata with different chromotographic methods. The structures of compounds were determined by using 'H-NMR, 13C-NMR and Mass spectroscopy. The structures of the isolated diterpenes: Cl.l: Linearol (eK?-3p,7a-dihidroksi,18-asetoksi-kaur-16-ene), C1.2: Isolinearol ( ent-3$, 7a-dihidroksi,18-asetoksikaur-15-en), C1.3: Siderol {ent-la- asetoksi,18-hidroksi-kaur-15-ene), C1.4: Sideridiol (e«/-7a,18-dihidroksikaur-15-en) and C1.5: 7-asetoksi sideroxol (e«/-7a-asetoksi,18-hidroksi-15p,16p-epoksikauran). The acetone and methyl alcohol extracts of Sideritis condensata, fraction from 1 to 7, linearol and siderol were tested against microorganisms, KEYWORDS: Sideritis condensata / Labiatae /diterpen IV