Oral glukoz tolerans testi normal olan polikistik over sendromlu kadınlarda insülin direncinin değerlendirilmesi ve karotis intima-media kalınlığı ve kardiyovasküler risk faktörleriyle ilişkisi

Abstract

Polikistik Over Sendromu (PKOS) toplumda oldukça sık görülen bir endokrin hastalıktır. Klinik pratikte PKOS'lu kadınlarda infertilite, menstrüel düzensizlik ve androjen fazlalığı gibi sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu hasta grubunda diyabet prevalansı ve kardiyovasküler risk faktörlerinin arttığı saptanmıştır. PKOS'lu kadınlar, normal siklusu olan kadınlara kıyasla insülin direnci, santral obezite, dislipidemi ve hipertansiyon için artan riske sahiptirler. C-reaktif protein (CRP), enfeksiyon ve doku hasarı durumlarında inflamatuvar yanıtı gösteren, sistemik inflamatuvar aktivitenin hassas bir göstergesi olan bir proteindir. Bu, kronik inflamasyonun hem aterosklerozun, hem de insülin rezistansının temelinde yatan mekanizma olabileceğini düşündürmektedir. Kardiyovasküler hastalık için marker olarak kullanılan CRP, yapılan pek çok çalışmada PKOS'lu kadınlarda yüksek olarak saptanmıştır.Aterosklerotik hastalığın erken subklinik döneminde en önemli değişiklikler tüm arteryel yatakta görülen endotelyal disfonksiyon ve intima-media kalınlığının artmasıdır. Ultrasonografik olarak karotis intima-media kalınlığının (CIMT) ölçümü, aterosklerotik plakların varlığı, kalsifikasyon derecesi ve arteryel lümen çapları, asemptomatik aterosklerotik hastalığın saptanmasında kullanılmaya başlanmıştır. Çalışmamızda oral glukoz tolerans testi (OGTT) normal olarak saptanan PKOS'lu kadınlarda insülin rezistansının olup olmadığının tespiti, olası insülin direncinin CRP ve karotis intima media kalınlığı gibi kardiyovasküler risk göstergeleriyle ilişkisinin tespiti amaçlanmıştır.Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları polikliniğine başvuran PKOS'lu hastalar içinde OGTT'si normal bulunan 34 PKOS hastası ve farklı nedenlerle polikliniğimize başvuran, hasta grubu ile yaş ve BMI uyumlu normoovulatuar 20 kontrol hastası çalışmamıza dahil edildi. Çalışma prospektif olarak planlandı. Sistemik hastalığı olanlar (Hipertansiyon, Diyabetes Mellitus? ), enfeksiyonu ve anemisi olanlar, sigara kullananlar ve geçmiş 6 ay içinde ovulasyon indüksiyon ajanları, glukokortikoidler, antiandrojenler ve antihipertansifler gibi ilaçları kullanan kadınlar çalışmaya alınmadı. Hasta ve kontrol grubunun kan alınarak tam kan sayımı, açlık kan şekeri, CRP, açlık insülini, hormon profil analizleri yapıldı. Olguların HOMA-IR (Homeostaz Modeli Değerlendirme İnsülin direnci) indeksleri hesaplandı.Hasta ve kontrol grubu karşılaştırıldığında hasta grubunda HOMA ve CRP düzeyleri anlamlı olarak yüksek saptandı. Hasta ve kontrol grubunda artmış vücut ağırlığı (BMI>25 kg/m2) ve bel çevresi (>80 cm) CIMT ve CRP düzeyleri anlamlı olarak ilişkiliydi. Bu çalışmada PKOS'lu hastalarda OGTT normal olsa dahi insülin direncinin olabileceği tespit edilmiştir. İnsülin direnci tespit edilen PKOS'lu hastalarda insülin direnci olmayanlara göre CRP ve CIMT'de artış mevcuttu ancak aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. Sonuç olarak PKOS hastalarında OGTT normal olsa dahi insülin direnci olasılığından dolayı, genç hasta grubu olmasına rağmen kardiyovasküler risk faktörleri açısından değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır.Anahtar Kelimeler: Polikistik Over Sendromu, OGTT, İnsülin Direnci, Koroner Arter, Hastalığı, Karotis İntima Media Kalınlığı?

Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) is a rather prevalent endocrine disease. In clinical practice women with PCOS encounter problems such as infertility, menstrual irregularity and androgen excess. It has been detected that the prevalence of diabetes (1) and cardiovascular risk factors are increased in this patient group. Women with PCOS are at increased risk for insulin resistance, central obesity, dislipidemia and hypertension when compared to women with normal menstrual cycles. C-reactive protein (CRP) is a protein that shows the inflammatory response in states of infection and tissue damage and is a sensitive indicator of systemic inflammatory activity. This may indicate that chronic inflammation is the mechanism behind both atherosclerosis and insulin resistance. CRP which is used as a cardiovascular marker, has been found increased in women with PCOS in many studies.The most important changes in the early subclinical period of atherosclerosis are the endothelial dysfunction seen in the whole arterial bed and the increase of the intima-media thickness. The ultrasonographic measurement of the carotid intima-media thickness (CIMT), the presence of atherosclerotic plaques, the degree of calcification and arterial lumen diameters have begun to be used to detect asymptomatic atherosclerotic disease. In our study we aimed to detect whether women with PCOS who had normal OGTT results had insulin resistance and the relationship of probable insulin resistance with cardiovascular risk indicators such as CRP and carotid intima media thickness.Thirty four PCOS patients who applied to Gaziosmanpaşa University Medical Faculty for different reasons who had normal OGTT results and 20 normoovulatory control patients with concordant age and BMI values were included in our study. Our study was planned prospectively. Women with systemic diseases ( Hypertension, Diabetes Mellitus? ), infection and anemia, cigarette consumers and those who had used ovulation induction medication, glucocorticoids, antiandrogens and hypertensive medication in the past six months weren?t included in the study. Complete blood count, fasting blood glucose, CRP, fasting insulin and hormone profile analyses were performed in patient and control groups. The HOMA-IR indices of the patients were calculated.When we compared the patient and control group, HOMA and CRP levels were significantly high in the patient group. Increased body weight (BMI>25 kg/m2) and waist circumference (>80 cm) was significantly related to CIMT and CRP levels in patient and control groups. In this study we determined that PCOS patients may have insulin resistance even if their OGTT results are normal. In PCOS patients in which insulin resistance was detected CRP and CIMT levels were increased compared to those who didn?t have insulin resistance but the difference wasn?t statistically significant. As a result it is important to evaluate PCOS patients at young ages in means of atherosclerotic diseases and insulin resistance to make an early diagnosis even if the OGTT results are normal.Key Words: Polycystic Ovary Syndrome, OGTT, Insulin Resistance, Coronary Artery Disease, Carotid Intima Media Thickness