Şizofreni hastalarında metabolik sendrom ve ilişkili parametrelerin bilişsel işlevler üzerine olan etkisinin incelenmesi

Abstract

Son zamanlarda şizofreni hastalarında görülen metabolik sendromun bilişsel işlevler ile olan ilişkisini araştıran çalışmalar artmaktadır. Bu çalışmada, şizofreni hastalarında metabolik sendrom ve ilişkili parametreler ile bilişsel işlevler arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmaya DSM-5 ölçütlerine göre şizofreni ya da şizoafektif bozukluk tanısı konulmuş olan toplam 79 hasta dahil edilmiştir. Hastalara demografik veri formunun ardından klinik durumlarını belirlemek amacıyla PANSS (Positive and Negative Symptoms Scale) ve CSDDÖ (Calgary Şizofrenide Depresyon Derecelendirme Ölçeği) verilmiştir. Ardından hastaların bilişsel kapasitelerinin değerlendirilmesi için Öktem-SBST (Sözel Bellek Süreçleri Testi), WMS-R (Weschler Memory Scale-Revised) Görsel Üretim ve Mantıksal Bellek alt testleri, ST (Stroop Testi) ve GİSD-B (Görsel İşitsel Sayı Dizisi) formu uygulanmıştır. Metabolik sendrom tanısı için NCEP ATP III kriterleri kullanılmıştır. Çalışmamıza katılan hastaların 67'inde (%84,8) şizofreni, 12'sinde (%15,2) şizoaffektif bozukluk tanısı mevcuttu. Çalışmamızda metabolik sendrom oranı %44,3 olarak saptanmıştır. Çalışmamızda metabolik sendrom olan hastaların olmayanlara göre SBST'inde öğrenme yanlışı puanı ve perseverasyon puanının anlamlı şekilde yüksek olduğu bulunmuştur. WMS-R IV Görsel Üretim ve VI Mantıksal Bellek, ST, GİSD-B ölçek puanları açısından gruplar arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır. Çok değişkenli doğrusal regresyon analizi; dikkat, anlık bellek ve uzun süreli bellek, yürütücü işlevler, bilişsel esneklik alanlarında obezite ve HDL düşüklüğünün önemli etkilerinin olduğunu göstermiştir. Bilişsel işlevlerdeki azalma şizofreni hastalarının majör yetiyitimi sebeplerinden biri olduğundan, metabolik sendrom kriterlerinden olan HDL düşüklüğünün ve obezitenin tedavi sürecinde takip edilmesi ve önleyici müdahaleler geliştirilmesi, bu hastaların sosyal ve bilişsel işlevselliğinin artırılmasına yardımcı olacaktır.

Studies exploring the relationship between metabolic syndrome and cognitive functions in patients with schizophrenia have been increasing.. The aim of the present study is to investigate the relationship between metabolic syndrome, metabolic syndrome related parameters and cognitive functions.The study included 79 patients diagnosed with schizophrenia or schizoaffective disorder according to DSM-5 criteria. After completing the sociodemographic data form, all participants were given the PANSS (Positive and Negative Symptom Scale) and CSDS (The Calgary Depression Scale for Schizophrenia). Öktem-Verbal Memory Processing Tests, WMS-R (Weschler Memory Scale-Revised) Visual Reproduction and Logical Memory subscales, Stroop Tests and Visual Auditory Digit Span Test-B forms were performed in order to evaluate the cognitive status of the patients. The presence of MetS was defined according to National Cholesterol Education Program-Adult Treatment Panel III criteria. Participants were 67 (84,8 %) patients with schizophrenia, and 12 (15,2 %) patients with schizoaffective disorder.. The MetS ratio was %44,3 in the present study. Learning mistake and perseveration subscale scores of the Öktem-Verbal Memory Processing Test were higher in the MetS group compared to non-MetS group. No significant difference emerged in terms of WMS-R IV Visual Reproduction and WMS-R VI Logical Memory subscales between two groups. Multiple regression analyses showed that decreased HDL levels and obesity have important effects on attention, short term memory, long term memory, executive functions and cognitive flexibility. Since decreased cognitive abilities are major reasons of disability in patients with schizophrenia, assessing HDL leves and obesity in treatment process and improving preventive interventions may help to increase patients' social and cognitive functionality.