Tokat ilinde öğrenim görmekte olan lise öğrencilerinde duygusal ve davranışsal sorun prevalansı ve ilişkili faktörler

Abstract

Bu çalışmada; Tokat il genelindeki orta ergenlik dönemindeki ergenlerin duygusal ve davranışsal sorun prevalansını ve ilişkili olabilecek faktörleri saptamak amaçlanmıştır.Mayıs - Haziran 2014 tarihinde yürütülen, tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu çalışma için gerekli etik ve idari izinler alındıktan sonra çalışmanın yapıldığı dönemde Tokat il ve ilçelerdeki liseler arasından rastgele seçilen 18 lisede öğrenim görmekte olan 512 öğrenci, tabakalı küme örnekleme yöntemi ile sistematik olarak seçilmiştir. Örnekleme giren ve çalışmayı kabul edip yazılı onam veren öğrencilere araştırıcılar tarafından literatüre uygun olarak hazırlanan; öğrencilerin bazı kişisel bilgilerini, sosyodemografik özelliklerini ve riskli sağlık davranışlarını sorgulayan bir anket formu ve Güçler ve Güçlükler Anketi (GGA), araştırıcıların gözetiminde uygulanmıştır. Ayrıca öğrencilerin boy ve kiloları ölçülmüş, okul idaresinden dönem sonu not ortalamaları temin edilmiştir.Çalışmaya katılan 491 (%95.9) lise öğrencisinin %52.1'i kız, yaş ortalaması 15.55±1.13'tür. Lise öğrencilerinin %9'u obez, %6'sı kronik bir hastalık sahibi, %18'i akıllı telefon/bilgisayar başında fazla vakit geçirmekte, %8'i aşırı televizyon izlemektedir. Her dört öğrenciden biri son 12 ayda bir kavgaya karışmış, %6'sı intihar etmeyi düşünmüş, %2'si ise intihar teşebbüsünde bulunmuştur. Öğrencilerin sadece %19.6'sının okul başarı durumu iyidir. Lise öğrencileri arasında sigara, alkol, uyuşturucu madde kullanma ve uçucu madde koklama sıklıkları sırasıyla %11, %3, %3.5 ve %4'tür. Okul başarısı kız öğrencilerde; kavgaya karışma, sigara, alkol kullanımı ve fiziksel aktivite yapma durumu erkeklerde istatistiksel olarak anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Lise öğrencilerinin %30'u duygusal ve davranışsal sorunlar yaşamaktadır.Kız cinsiyete sahip, anne babası arasında akrabalık bulunan, son 12 ayda intihar düşüncesi olan, intihar planı yapan ve intihar girişiminde bulunan, uyuşturucu madde kullanma, uçucu madde koklama öyküsü olan öğrencilerin duygusal belirtiler yönünden; okul başarı durumu zayıf olan, akıllı telefon/bilgisayar başında fazla vakit geçiren, kavgaya karışan, son 12 ayda intihar düşüncesi olan, intihar planı yapan ve intihar girişiminde bulunan, sigara içen, alkol alan, uyuşturucu madde kullanma, uçucu madde koklama öyküsü olan öğrencilerin davranış sorunları yönünden; kız cinsiyete sahip, akıllı telefon/bilgisayar başında fazla vakit geçiren, fazla televizyon izleyen, kavgaya karışan, son 12 ayda intihar düşüncesi olan, intihar planı yapmış ve intihar girişiminde bulunan, uçucu madde kullanma öyküsü olan öğrencilerin dikkat eksikliği / hiperaktivite yönünden; anne babası ayrı yaşayan, kronik hastalık sahibi olan, okul başarı durumu zayıf olan, son 12 ayda intihar düşüncesi olan ve intihar planı yapan, sigara içen, alkol alan, uyuşturucu madde kullanma öyküsü olan öğrencilerin akran sorunları yönünden; babası memur ya da esnaf olan, akıllı telefon/bilgisayar başında fazla vakit geçiren, son 12 ayda intihar girişiminde bulunan, uçucu madde koklama öyküsü olan öğrencilerin sosyal davranışlar yönünden güçlükler yaşadıkları saptanmıştır (p<0.05).Anne babası ayrı yaşayan, anne babası arasında akrabalık bulunan, kronik hastalığı bulunan, akıllı telefon/bilgisayar başında fazla vakit geçiren, kavgaya karışan, son 12 ayda intihar düşüncesi olan, intihar planı yapmış, ve intihar girişiminde bulunan, sigara içen, alkol alan, uyuşturucu madde kullanma ve uçucu madde koklama öyküsü olan öğrenciler psikiyatrik tanılama ve tedavi için çocuk ve ergen ruh sağlığı hastalıkları polikliniğine yönlendirilmelidir.Özellikle riskli sağlık davranışları ve ruhsal bozukluklar bakımından tüm ergenleri kapsayacak taramaların yapılarak, riskli ve klinik grupların ayrılması ve gerekiyorsa tedavilerinin sağlanması, ergenlerin fiziksel ve ruhsal yönden daha sağlıklı yetişkinler olarak büyümesinde önemli rol oynayacaktır.Anahtar Kelimeler: Ergen, GGA, riskli sağlık davranışları, duygusal ve davranışsal sorunlar

In the present study it is aimed to determine the prevalence of emotional and behavioral problems and possible associated factors in high school mid-adolescence students who educating in the province of Tokat. Ethical and formal approvals were obtained for this descriptive and cross-sectional study which is held in May - June 2014. 512 students were selected sistematically by stratified clustered sampling from randomly selected 18 high school in the province of Tokat. A literature based questionniare form that asking some personal datas, sociodemographic features and risky health behaviours of students and Strengths & Difficulties Questionnaires (SDQ) were applied by researchers to students who accept to involve the study by giving written consent. Additionally weight and height of students were measured and their final grade averages were obtained from school directorate. Total participants of the study is 491(96%). 52.1% of high school students in the study grup is female, mean age is 15.55±1.3. 9% of high school students is obese, 6% have a chronic disease, 18% spend excessive time with their smart phones and computers, 8% watch television too much, one of every four students has involved in a fight, 6% has thought to suicide, 2% attempt to suicide in past 12 months. Academic success of 19.6% of students is good. Prevalences of smoking Cigarette, drinking alcohol, abusing substance, taking inhaler in high school students are respectively 11%, 3%, 3.5%, 4%. Academic achievement was found to be statistically significantly higher in female students. To be involved in a fight, smoking, alcohol drinking and physical activity were found to be statistically significantly higher in male students (p<0.05). 30% of high school students experiencing emotional and behavioral problems. Students who are females, have parental relationship, have suicidal thoughts, plans, attempts in past 12 months, have a history of abusing substance and volatiles weredetermined to be experiencing difficulties in the terms of emotional symptoms(p<0.05). Students who have poor academic achievement, spend excessive time with smartphone and computer, have involved in a fight, have suicidal thoughts, plans, attempts in past 12 months, smoke, drink alcohol, have a history of abusing substances and volatiles were found to be experiencing more conduct problems(p<0.05).Students who are females, spend excessive time with smartphone and computer, watch television too much, have involved in a fight, have suicidal thoughts, plans, attempts in past 12 months, have a history of abusing volatile substances were detected to have higher points in the terms of attention deficit/hyperactivity(p<0.05).Students who have divorced parents, have chronic disease, have poor academic achievement, have suicidal thoughts, plans in past 12 months, smoke, drink alcohol, have a history of abusing substances have more peer problems(p<0.05).Students whose father is officer or tradesman and who spend excessive time with smartphone and computer, have suicidal attempts in past 12 months, have a history of abusing volatile substances were determined to experiencing more prosocial behaviours(p<0.05). Students who have divorced parents, have parental relationship, have chronic disease, spend excessive time with smartphone and computer, have involved in a fight, have suicidal thoughts, plans, attempts in past 12 months, smoke, drink alcohol, have a history of abusing substances and volatiles should be canalized to child and adolescent mental health clinics for psychiatric diagnose and treatment. All adolescence especially in terms of risky health behaviours and mental disorders should be screened, then risky and clinic groups should be seperate and if needed their treatment should be provided. This actions have a key role for adolescents to grow up as more healthy adults by physically and mentally.Key Words: Adolescent, SDQ, risky health behaviour, emotional and behavioral problems