Amasya`nın 2191 Numaralı Şer`iyye Sicili: 1054 / 1059 - 1645 / 1650, transkripsiyon ve değerlendirme

Abstract

Bu çalışma,Amasya'nm 2191 Numaralı Şer'iyye Sicilinin metin transkribesi ve değerlendirmesinden oluşmaktadır. 2191 Numaralı Amasya Şer'iyye Sicili, (Amasya mahkeme kayıtları)milâdî 1645-1650 tarihleri arasını kapsamakta olup,içerisinde; padişah fermanları, beratlar, buyrultular, veraset davaları(miras),vasi tayini (bir kişi adına vekil atanması), nafaka meselesi ve çeşitli konular ile ilgili 58 sayfada 164 adet sicil kaydı bulunmaktadır. Bu sicil kayıtlarının transkribe edilmesi ve değerlendirilmesi sonucu, 1645-1650 tarihleri arasında Amasya halkının yaşayışı hakkında bilgi edinilmiş olup, ayrıca halk arasında kullanılan lakaplar, giyecek, yiyecek ve eşya isimleri ile mahalle ve köy adları tespit edilmiştir. Bu dönemde Amasya'da meydana gelen şekavet olayları(eşkıyalık) ve devletin bu olaylara karşı almış olduğu tedbirler hakkında oldukça fazla sicil kaydı mevcuttur. Bu tedbirler içerisinde özellikle dönemin sadrazamlarından İbşir Paşa' nın Amasya kadısına göndermiş olduğu buyrultular Önemli olup Amasya halkının sosyo psikolojik durumu hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca yine İbşir Paşa' nın 1648 Girit Savaşı için asker toplaması veya çağrıldığı halde savaşa katılmayan Amasya' daki bazı tımarlı sipahilerin cezalandırılması ve ellerinden tımarlarının alınması konusunda Amasya kadısına gönderdiği buyrultularda uzun süren Girit savaşı' nın halk ve asker üzerindeki olumsuz etkisini ortaya koyması yönünden önem taşımaktadır. Dönemin Halep valisi olan Nasuh Paşa 'nın devlete isyan etmesi üzerine Amasya kadısına gönderilen fermanda dikkate değerdir. Sicil defterinde, günümüzde dahi Amasya'nın bazı köyleri arasındaki tarla sulama suyu ile ilgili konularda sorun teşkil eden durumlar hakkında kayıtlar da bulunmaktadır. Bu sorunlar Amasya kadısı tarafından incelenmiş, çözümlenmiş ve kayda geçirilmiştir. Çalışmamızda, 1645-1650 yılları arasında Amasya' nın ekonomik durumu hakkında genel bir değerlendirmeye de yer verilmiştir.Ill Bu tez çalışmasının sonuna, çalışmanın durumu hakkında bilgi vermesi amacıyla sicil defterindeki belgelerin Osmanlıca orijinal kayıtlarının fotokopisi de eklenmiştir. 14 08 2001 Selim YOLCU

This work consists of text transkription and increasing the value of 2191 numbered şer'iyye register of Amasya. 2191 numbered şer'iyye register of Amasya (records of the Amasya law court) contained the dates between 1645 - 1650 and included finnans of padishah, franchises, command, actions, of inheitences (estade), indications of executor (a person indicationed instead of another one) the problem of alimony and 164 records of register on 58 pagen about different subjects. The information about the life of people in Amasya between 1645 - 1650 has been given as a result of transkriptioning and increasing the value of this records of register and nicknames used by the people, the names of clothes, food, goods, neighbourhood and villages has determined. At that season, there are a lot of register cutrolment about the events of bandtry happening in Amasya and the precautions which the states took aganist these cases. In these precautions especially the commands grand vizier İbşir Paşa of that season sent to the qadi of Amasya were very importand and these commands were giving informations about the social and psychological stiuation of Amasya people. In the command that İbşir Paşa sent to the qadi of Amasya about taking over and punishment of some timar knights who didn't attend the war or gathering of soldiers join althought they were called for Crete war in 1648 there was a great importance because it had brought up the negative effective on the people and the soldiers in Crete war, taking long time. The finnan which Nasuh Paşa the govemer of Halep of that season sent to qadi of Amasya because qadi had rebel the state was considered very importand. In the register records, there are some records which are about the cases causion problems on the matters of irrigation fields among some villages of Amasya. These problems were investigated, solved and taken into the register by qadi of Amasya.V In our study a general point of view on the economical position of Amasya in 1645 - 1650 also has been meutioned. The copy of the Ottoman original records of the documants in the register book also has been added to the end of this study for giving information about the positions of the study. 14 08 2001 Selim YOLCU