Söylemezoğlu Süleyman Şefik Bin Ali Kemali Hicaz Seyahatnamesi

Abstract

ÖZET 1890 Yılında babası ile hacca giden Söylemezoğlu Süleyman Şefik b. Ali Kemali, güzergahta gördüğü ve tesbit ettiği önemli olayları seyahatnamesinde geniş şekilde incelemiştir. Şaban ayının onbeşinci günü saraydan çıkılarak yolculuk başlamıştır. Deniz yolu ile yapılan seyahatin güçlükleri ve güzel yanlarından bahsedilirken kara yolu ile yapılan seyahatin tehlikeleri üzerinde de durulmuştur. Eserde, Yol boyunca ulaşılan yerlere ait tarihi bilgilerin yanı sıra güncel bilgiler de verilmektedir. Eser içerisine coğrafyanın konusuna girebilecek önemli açıklamalar da serpiştirilmiştir. Önemli yerleşim alanlarına dair coğrafi bilgiler geniş şekilde yer almaktadır. Yerleşim yerlerine ait ; dağlar, ovalar, tarım ürünleri, madenler vs. bilgiler verilmektedir. Bunlara ilave olarak yerleşim yerlerine ait sosyal ve ekonomik olgular da ustalıkla işlenmiş, geçilen yerlerin ekonomik yapıları, sorunları geniş şekilde dile getirilmiştir. Eser; Seyahatname olmasına rağmen bir rapor özelliği de taşımaktadır. Güzergahta rastlanılan devlet görevlilerinin olumsuz tutumları kaydedilirken çözüm önerileri derhal sunulmuştur. Mesela; Urbanın hacı kafilelerine yaptığı hücumlar, bu hücumların amaçları, devlet görevlilerinin ihmalkar tutumları anlatılırken bu olumsuz olaylardan kurtulmanın yolları da sunulmuştur. Ayrıca, yönetici ve memurların rüşvete olan düşkünlükleri ile rüşvet çarkının nasıl döndüğü gözler önüne serilmiştir. Buna ilaveten rüşvetin nedenleri ve nasıl durdurulacağı da açıklanmıştır. II. Abdulhamit devrinde kaleme alınan bu eser ; yine adı geçen padişaha rapor şeklinde sunulmuştur.Ayrıca ` İslamcılık ` siyasetine dair önemli uygulamaları da içerisine almaktadır. Süleyman Şefik, eserin akıcılık özelliğine uygun olarak gerekli gördüğü yerlerde konuyu; resim ve krokilerle desteklemiştir. Eserin son kısmı Vehhabilik tarihine ayrılmıştır. Vehhabiliğin nasıl ortaya çıktığı, savundukları fikirler ve Osmanlı Devletinin Vehhabiliğe yaklaşımını anlatan yazar, yapılan mücadeleleri ve sonuçları da eser içerisine almıştır.

ABSTRACT Söylemezoğlu Süleyman Şefik the son of Ali Kemali, who went on pilgrimage with his father in 1890, wrote in detail about the important events he saw on the way to Mecca in his book of travels. The journey started from the Palace on the fifteenth of the eighth month of the Islamic year. In addition to the difficult and enjoyable sides of sea voyage, the dangers of journey on land were also mentioned. In this book, up-to-date information along with the historical information about the places visited was provided. Some important geographic information was also included in the book. The geographic information such as mountains, valleys, agricultural products, mines and etc about some important urban areas was given in detail. In addition to these, social and economic facts about these urban areas were covered skillfully. The economic structures of the places visited were described in detail. Although a book of travels, this book seems to be in a report form. The negative attitudes of the state officials met on the way were also mentioned and to solve these problems suggestions were proposed immediately. For instance, while the attacks of Urbas to the pilgrim convoys, the aims of these attacks, the neglected attitudes of the civil cervants were given, the ways of being saved from them were also presented. Also, how the governers and the civil cervants were addicted to bribery was explained. In addition to this, the reasons of bribery and the precautions against bribery were explained. The book which was written at the age of Abdulhamit the Second presented to him as a report this book also includes the important applications about the policy of Islamism. When thought necessary, Süleyman Şefik supported the work with pictures and sketches in accordance with the fluency. The last part of the book is about the sect of `Vehhabi`. The author, who mentioned when the sect of `Vehhabi` appeared, what their ideas were, and how the Ottoman Empire considered them, included the struggles and the results in his book.