TBMM. (İlk meclis)`ye katılan Tokat milletvekilleri ve siyasi faaliyetleri

Abstract

ÖZET 1919 yılı sonunda yapılan seçimle Osmanlı Meclis-i Mebusan'ı oluşmuştur. Fakat bu meclis 16 Mart 1920'de İstanbul'un işgaline kadar çalışmalarını sürdürebilmiş, işgalle birlikte çalışmalarını ertelemek zorunda kalmıştır.Bu durum karşısında Mustafâ Kemal Paşa, Heyet-i Temsiliye adına yayınladığı 19 Mart 1920 tarihli seçim genelgesiyle, bütün kolordu komutanlıklarına, vilayetlere, müstakil livalara yaptığı çağrı ile Ankara'da olağanüstü bir meclisin toplanacağım duyurmuştur. Anadolu'da yeni bir meclisin toplanması çalışmalarına başlanmış ve ülkenin olumsuz şartlarına rağmen seçimler belirtilen süre içerisinde tamamlanmaya çalışılmıştır. Kurtuluş Savaşı'nı büyük bir dikkatle takip eden Tokat halkı şehirlerinin işgale uğramamasına rağmen gerekli teşkilatlanmasını yapmıştır. Oluşturulan Tokat Müdafâ-i Hukuk Cemiyeti vasıtasıyla Kurtuluş Savaşı'nın yakından takip etmiş ve gerekli yardımı yapmaya gayret etmiştir. Aynı zamanda Kurtuluş Savaşı'nın meclisin açıldığı tarihe kadar olan kongreler döneminde Mustafa Kemal Paşa'yı üç kez ağırlayan Tokat halkı, Ankara'da açılacak meclis içinde Mustafâ Kemal Paşa'nın çağrısına vakit geçirmeden katılmıştır. Tokat Müdafâa-i Hukuk Cemiyeti'nin insiyatifinde 29 Mart 1920'de gerçekleştirilen seçimlerde Tokat seçmeni beş milletvekilini ilk açılan meclise seçmiştir. Bu milletvekilleri, daha önce Tokat'ı temsilen Erzurum Kongresi'ne katılan Rıfat Bey, Mustafâ Kemal Paşa ile birlikte, onun Karargah Subayı olarak Samsun'a çıkan Mustafa Vasfi Bey ve İzzet Bey, Ahmet Hamdi Bey, Nazım Bey'lerden oluşmaktadır. Tokat'tan Birinci Meclis'e seçilen bu milletvekillerinden Rıfat Bey, Ahmet Hamdi Bey ve Nazım Bey meclisin açılış töreninde hazır bulunmuşlardır. İzzet Bey ve Mustafa Vasfi Bey 29 Nisan' da meclise katılmak suretiyle yasama fâaliyetlerine başlamışlardır. Yeni Türkiye Devleti'nin temellerinin atıldığı bu ilk mecliste Tokat Milletvekilleri gerek eğitim seviyeleri ve gerekse siyasi düşünceleri doğrultusunda hizmet etmeye çalışmışlardır. Sonuç olarak Anadolu'nun içerisinde bulunduğu zor şartlarda her türlü fedakarlığı yerine getiren Tokat halkı, milli egemenliğe dayalı olarak kurulan meclise beş milletvekili göndererek gerekli desteğini sağlamaya çalışmıştır.

ABSTRACT After the sellection at the end of 1919,Otoman Deputies Assembly was formated.But this assembly could continue its mission up to March the 16th, 1920. And it had to postpone its mission.After this event,Mustafa Kemal Paşa announced that the Founding Assembly members would urgently meet in Ankara by the call-up to all the commanderships of army corps,cities and towns in the name of Deputy Association.So,a study to formate a new assembly was started in Anatolia and despite all the bad conditions of the country,the sellections were tried to be finished in the aimed date. The people in Tokat who followed the War of Independence carefully, made their organization altough Tokat wasn't occupied.The Defensive Law Association observed The War of Independence carefully and tried to give the needed help.People in Tokat who welcomed Mustafa Kemal Paşa for three times during the congresses from the War of Independence to the date which Turkish Grand National Assembly was foundedjoined Mustafa Kemal Paşa' s call-up hastily. With the sellection in March the 27,1920 which was under the initiation of the Defensive Law Association,five deputies from Tokat were sellected.Those deputies were Rıfat Bey who joined the Erzurum Congress to represent Tokat,Mustafa Vasfi Bey who landed at Samsun with Mustafa Kemal Paşa as his headquarter officer,Ahmet Hamdi Bey and Nazım Bey. Rıfat Bey,Ahmet Hamdi Bey and Nazım Bey were ready in the first assemly meeting.İzzet Bey and Mustafa Vasfi Bey started their functions in April the 29thin this first Assembly which was started to found a new Country named Türkiye,the deputies from Tokat made great efford to serve the country not only by their education level but also their political ideas. Finally,altough all the difiucut conditions people in Tokat who had the best responsibility,supported the new assembly which is based on independence by sending five deputies.