Süyuti`nin Tarihu`l-Hulefa adlı eserinin Abbasiler kısmının Türkçe`ye tercümesi ve değerlendirilmesi

Abstract

islâm dünyasına miladû 750'den 1258`e kadar egemen olan Abbasû hanedanlığıdönemi, halifeliğe Ebu'l-Abbas'ın geçmesiyle başlar. Böylece slâm dünyasında aynı soydangelen ve Kureyş kabilesine bağlı iki aile olan Emevûler ile Haşimiler arasında eskiden berisüren rekabeti Abbasoğullarının kazanmasıyla iktidar mücadelesi de sona ermiştir. Ebu'l-Abbas, Emevû hanedanının üyelerini ve ülkenin öteki ileri gelenlerini öldürttüğü için es-Seffâh (kan dökücü) unvanını aldı. Hanedanın katliamdan kurtulabilen tek üyesi olanAbdurrahman ise spanya'ya kaçarak orada Endülüs Emevû Devleti'ni kurdu.Abbasilerin yükseliş dönemi olan ve aynı zamanda konumuzu teşkil eden ilk dokuzhalife zamanında Endülüs hariç, bütün slâm ülkelerinde iktidar, Abbasi halifelerinin elindeidi. Bu dönem halifeleri, harplere bizzat katılan ve orduya komuta eden kahraman kimselerdi.Yine onların çoğu fetva verebilecek, içtihat edebilecek ilmû seviyeye sahiptiler. Âlimlerikendilerine yakın tutarlardı. Ayrıca, düzgün ve güzel bir hitabete de sahiptiler.Çevirisini yaptığımız Abbasû'lerin yükselme döneminin yazarı Süyûtû, Mısır AbbasiHalifeliği zamanında yaşamıştır. Irak Abbasi Halifeliği zamanında yaşamış tarihçilerineserlerinden faydalanarak eserini yazmıştır. Dolayısıyla çevirisini yaptığımız eser,Abbasilerin siyasû ve medeniyet tarihi hakkında yazılmış orijinal metinlerin bir özetidir.Bu çeviriyi yapma amacımız, Abbasi halifelerinin siyasû, edebû faaliyetleri ve döneminilginç olaylarını aydınlatmaktır. Böylece, Ortaçağ'a damgasını vuran slâm medeniyetininnasıl ve hangi şartlarda oluşmuş bulunduğunu ve yükseldiğini görmüş olacağız.

The period of the Abbasid dynastic family, who dominated the Islamic World from 750to 1258, began with the ascending to throne of Ebu?l-Abbas. In this way, the struggles forpower between two families: Emevûds and Hashimids originated from the same Islamic raceand participated in the same tribe: Kureyş, ended with the Abbasid victory. Ebul Abbas wasnamed as ?sanguinary?(es-Seffâh) after the massacre of Emevûd dynastic family members andthe other important individuals of imperial house. Abdurrahman, the only member of thedynastic family rescued from the massacre, escaped to Spain and formed the Endulus EmevûdEmpire.Abbasid caliphs ruled all the Islamic Empires with the exception of Endulus in the timeof Abbasid ascending period which also covers the time of first nine caliphs? period. Thecaliphs of this period are the brave men who commanded the armies and participated in warsby themselves. They had always close relations with the omniscient. In addition, they had thescholarly knowledge for giving fetwas and they had also good and smooth oratory in publicspeeches.Abbasid ascending period writer, Suyuti whose book was translated in our work, livedin the time of the Abbasid caliphate of Egypt. Suyuti wrote his work by benefiting from theworks of historians who lived in the time of Abbasid caliphate of Iraq. Therefore, thetranslated work is a summary of original texts about Abbasids? political and civilizationhistory.In this translation, the aim was to explain the political and literary activities of theAbbasid caliphs and the interesting events of the period. Thus, we are going to see how and inwhich situation had Islamic civilization, which is the most influential one in the Middle Ages,formed and rised.