Yurtseverlik eğitimi: Sosyal bilgiler ve tarih öğretmenlerinin tutum ve algılarına yönelik bir çalışma (Tokat ili örneği)

Abstract

Yurtseverlik eğitimi modern eğitim programlarında yurttaşlık ve değerler eğitiminin önemli bir parçasıdır. Yurtsever bireyler yetiştirmek, Osmanlı Devletinin son döneminden itibaren Türk eğitim sisteminin genel amaçları arasında yer almıştır. Aynı zaman yurtseverlik, sosyal bilgiler ve tarih programlarında öğretilmesi gereken değerlerden biri olarak belirlenmiştir. Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler ve tarih öğretmenlerinin yurtseverlik ve eğitimi hakkındaki tutumlarını ortaya koymak, yurtseverlik eğitiminde kullandıkları strateji ve yöntemleri belirlemek ve bunlar arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Böyle bir çalışma, öğretmen tutumlarının, öğretim becerilerinin ve kullandıkları yöntemlerin, eğitim programlarının uygulanmasını etkilemesi bakımından önemlidir. Yurtseverliğin gerek eğitimciler gerekse diğer sosyal bilimciler tarafından kuramsal ve uygulamalı çalışmalar açısından gereken ilgiyi görememesi böyle bir çalışmayı önemli kılan bir diğer husustur.Araştırmada betimsel yöntemlerden alan taraması tipi araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 144'ü erkek ve 56'sı kadın olmak üzere toplam 200 sosyal bilgiler ve tarih öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada kişisel bilgi formu dışında üç farklı ölçme aracı uygulanmıştır. Bunlar öğretmenlerin yurtseverlik tutumlarını ölçmeyi amaçlayan, Schatz, R. T., Staub, E., & Lavine, H. (1999)'nin, kör ve yapıcı yurtseverlik arasındaki ayrımı ortaya koymak amacıyla geliştirdikleri ölçeğin Türkçeye uyarlama çalışması olan Yurtseverlik Tutum Ölçeği; araştırmaya katılan öğretmenlerin yurtseverlik eğitimiyle ilgili algı ve tutumlarını ölçmeyi amaçlayan ve araştırmacı tarafından geliştirilen Yurtseverlik Eğitimi Ölçeği; yine araştırmacı tarafından geliştirilen ve yurtseverlik eğitiminde kullanılabilecek yöntemlerin ne sıklıkla kullanıldığının sorulduğu Yurtseverlik Eğitimi Strateji ve Yöntem Anketidir. Ölçme araçlarının geçerlilik ve güvenilirliği için yapı geçerliliği ve madde analizleri yapılmış, ölçeklerin birbirleriyle ve bağımsız değişkenlerle olan ilişkisini incelemek amacıyla parametrik verilerde t- testi, tek yönlü varyans analizi (Anova) ve Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı; parametrik olmayan verilerde ise Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H testleri ve Spearman Sıralama Korelasyon Katsayısı Analizi kullanılmıştır.Araştırma sonunda sosyal bilgiler ve tarih öğretmenlerinin yurtseverlik ve yurtseverlik eğitimi tutumlarının birbirleriyle önemli ölçüde benzerlik taşıdığı, fakat öğretmenlerin yurtseverlik ve yurtseverlik eğitimi tutumlarının kullandıkları strateji ve yöntemleri etkilediği görülmüştür. Araştırma verileri sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih öğretmenlerine göre yurtseverlik eğitimi verirken rol model, işbirlikçi öğrenme stratejilerini, sınıf içi tartışmaları, görsel araçları, drama oyun ya da simülasyonları kullanmak gibi daha çeşitli yöntemleri bir arada kullandığını göstermiştir.

Teaching patriotism is an important part of value and citizenship education in modern curricula. Growing patriotic individuals was and has always been among the general objectives of Turkish educational system beginning from late Ottoman Empire. In particular, teaching patriotism is as a value that included within social studies and history curricula. The purpose of this study is to examine social studies and history teachers? attitudes about patriotism and teaching patriotism, and the strategies and the methods they use in teaching patriotism. Such an investigation is important because teachers? attitudes, professional teaching skills and methods substantially affect the implementation of both official and unofficial educational programs. Despite the fact that patriotism has long been an important part of national education systems across countries, very few theoretical and empirical studies were conducted in education and political contexts. Survey method was used in this study. The questionnaire used in this study consists of a Personal Information Form three, Patriotism Attitude Scale adapted from the study of Schatz, R. T., Staub, E., & Lavine, H. (1999); Teaching Patriotism Scale, and Teaching Patriotism Strategies and Methods Survey, both of which were developed by the researcher. The Patriotism Attitude Scale consists of two sub-domains measuring blind and constructive patriotism. Factor analysis and item analysis were used for the reliability of the Patriotism Attitude Scale and Teaching Patriotism Scale. In order to examine the relationship among the scales and the variables, t test, analysis of variance, and Pearson moments multiplication correlation coefficient technique were used in parametric date; Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H, and Spearman correlation coefficient test were used in nonparametric date. The sample consist of total 200 history and social studies teachers, of which 144 male and 56 female. Our findings indicate that social studies and history teacher are alike in their attitudes and teaching about patriotism. However, we found a statistically significant correlation between attitudes about patriotism and teaching strategies and methods. The study displayed that, compared to history teachers, social studies teachers are likely to use multiple teaching strategies and methods such as role model, cooperative learning strategies, class discussions, visual materials, role plays, games, and simulations. Some discussions and recommendations were made given the findings obtained in the study.