Türkiye`de tarımsal ürün piyasalarında dönemsel fiyat dalgalanmaları: Cobweb Teoremi üzerine bir uygulama

Abstract

Cobweb (Örümcek Ağı) teoreminde, çiftçilerin gelecek dönem üretim kararları, cari dönem ürünün satıldığı fiyatlar baz alınarak belirlenmektedir. Buna karşılık gerçek fiyat, üretimin piyasaya çıktığı talep düzeyine bağımlıdır.Gelecek dönem üretim kararlarının, cari fiyatlara göre tespit edilmesi durumunda, üretim miktarı istikrarlı bir seyir göstermeyecek ve piyasada da miktar dalgalanmaları sürecektir. Çünkü üretim kararları geçmiş dönem fiyatlarına göre belirlendiği zaman, yüksek fiyat aşırı üretime düşük fiyat yetersiz üretime yol açarak piyasalarda sürekli dengesizlik oluşacaktır.Bu çalışmada tarımsal ürün fiyatlarındaki dalgalanmaların ekim alanlarının büyüklüğü kararını dolayısıyla da üretim kararını nasıl etkilediği, Cobweb teoremi öngörüleriyle karşılaştırarak değerlendirilmeye çalışılmıştır.Çalışmada Cobweb teoremine konu olan soğan, sarımsak, patlıcan ve patates gibi depolanabilir ürünler analize tabi tutulmuştur. Bu ürünlerin üretim miktarlarının Cobweb teoreminde öngörülen etkiyle nasıl değiştiği belirlenmeye çalışılmıştır. Öncelikle soğan, sarımsak, patlıcan ve patatesin arz fonksiyonu oluşturulmuş ve üretim alanlarının hangi faktörlerin etkisinde olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Arz fonksiyonuna bir önceki yılın ürün fiyatları dahil edilmiş ve bunun üretim alanları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Teoremde öngörüldüğü gibi söz konusu ürünlerin fiyat miktar dalgalanmaları sergileyip sergilenmediği belirlenerek, arz fonksiyonundaki değişkenler arası ilişkiler regresyon analiziyle tespit edilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimler: Cobweb Teoremi, Fiyat Dalgalanmaları, Tarımsal Piyasalar, Tarımsal Ürünler.

In Cobweb theory, farmer?s future season product decisions are determined based on the price of current product. On the other hand, real price depends on demand level of the fist product price in the market.However, in the event that we determine the future season product decisions based on the current price, amount of production will not be stable. If the price of the product is determined based on the previous season prices, high price will cause excessive production while low price will cause insufficient production. Therefore, there will be a constant instability in market.In this study, it is tried to evaluate that how exchance rate in agricultural products affects the decisions of planting field magnitude, moreover, how exchance rate in agricultural products affects decision of production by using Cobweb Theory predictions. In this study, storable products discussed in cobweb theory such as onion, garlic and potato are analyzed. It is tried to determine how this storable products? exchange rates are changed by the effects of predictions in Cobweb Theory. Firstly, supply functions of onion, garlic and potato are drawn and tried to determine which factors affects the producing area. Previous year product price is added to supply function and its effects on producing area are explored. It is tried to investigate, if this products represent exchance rate as predicted from Cobweb Theorem. The relationship between variations in supply function are explored by using regression analyze.Key Words: Cobweb Theorem, Exchance Rate , Agricultural Markets, Agricultural Products.