Değerler eğitiminde saygı

Abstract

Son yıllarda tüm dünyada değerler eğitimi konusunda artan bir ilginin varlığına tanık oluyoruz. Ülkemizde 2005 yılından itibaren yürürlüğe konan programların yeniliklerinde biri de sistematik olarak değerler eğitimine yer vermesidir. Bu araştırmanın amacı temel değerlerden biri olan saygı değeri konusunda ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapmakta olan öğretmenlerin algı, tutum ve eğitimsel uygulama durumlarını incelemektir. Böyle bir çalışma, öğretmen tutumlarının, öğretim becerilerinin ve kullandıkları yöntemlerin değerler eğitimi programlarının uygulanmasını etkilemesi bakımından önemlidir.Araştırmada betimsel yöntemlerden alan taraması tipi araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 662'si erkek ve 359'u kadın olmak üzere toplam 1021 ilk ve orta öğretim öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada kişisel bilgi formu dışında üç farklı ölçme aracı uygulanmıştır. Bunlar: (1) Saygı Tutumu Anketi, (2) Öğretmenlerin Saygı Eğitimi Uygulamaları Anketi, (3) Öğretmenlerin Saygı Yönelimleri Anketi. Anket verileri SPSS 15.0 programına aktarılıp analiz yapılmıştır. Verilerin analizinde ortalama, yüzde, standart sapma değerleri hesap edilmiş, çeşitli değişkenler açısından anlamlı fark olup olmadığını tespit etmek içi ise Kay-Kare testi kullanılmıştır.Öğretmenlerin saygı değerine ilişkin evrensel boyuttaki tutumlarının, cemaatçi (toplulukçu) tutumlarına göre daha yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin saygı eğitimi uygulamalarında, saygısız davranışlara karşı hafif cezalar verme, saygılı davranışları ödüllendirme ve sınıf ortamına önem vererek öğrencilere model olmaya çalıştıkları görülmüştür. Saygı yönelimlerinde ise en çok anne-babalara, ahlak kurallarına ve insan haklarına saygı göstermeye en yüksek; dini inancı olmayanlara (ateistlere), estetik değerlere ve geleneklere en az düzeyde önem verdikleri tespit edilmiştir. Genel olarak analiz sonuçlarına göre, kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre saygı eğitimine ve değerine daha çok önem verdikleri görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular doğrultusunda bazı değerlendirme ve öneriler yapılmıştır.

We have been witnessing an increasing interest in value education across world. One of the novelties of the new programs implemented in Turkey since 2005 is the inclusion of value education within school curricula. The purpose of this study is to examine teachers? perceptions and attitudes with respect to the concept of respect, and the strategies and the methods they use in teaching respect. Such an investigation is important because teachers? attitudes and perceptions, professional teaching skills and methods substantially affect the implementation of both official and unofficial educational programs regarding value education.Survey method was used in this study. The sample consists of total 1021 teachers, of which 662 male and 359 female. The questionnaire used in this study consists of a Personal Information Form, Respect Attitude Survey adapted from Yazıcı and Yazıcı (2009), Respect Education Survey, and Respect Appraisal Scale, both of which were developed by the researcher.Means, frequencies, standard deviations were calculated and Chi Square test was used in the analysis of total 58 items to find some statistically meaningful differences for some variables. We found that the mean scores of teachers? responses measuring the cosmopolitan aspect of respect were greater than the mean scores of communitarian aspect. When asked how important it is to respect their students to some people, ideas, or existence etc. the top there items responded by teachers were respecting parents, ethical rules and human rights, whereas they indicated that respecting atheists, aesthetic values and traditions are less important. With respect to gender difference, female teachers declared greater importance than male teachers in teaching respect and for the value respect. Some discussions and recommendations were made given the findings obtained in the study.