Memlûkler`de bilimsel, sosyal ve kültürel hayat

Abstract

Memlûk Devleti, Ortadoğu'nun stratejik bölgelerinde kurulmuş bir Türk devletidir. Konumu itibariyle Türk tarihinde önemli bir yere sahiptir. Memlûk Devleti üzerinde yapılan çalışmalar yok denecek kadar azdır. Olanlar ise daha çok siyasi tarih ağırlıklı çalışmalardır. Biz burada dini, sosyal ve kültürel çalışmalar üzerinde durduk. Memlûk devleti Türk kültürünün çeşitli öğe ve izlerini taşımıştır. Bilimsel ve kültürel çalışmalarla Ortaçağ'a damgasını vurmuştur.Memlûkler, eğitim faaliyetleri üzerine medreseler açmış, öğrencilere burs vermiş ve hocalara maaş bağlamıştır. Bütün bunların finansmanını vakıflar aracılığı ile yapmıştır. Medreselerde dini ve müsbet ilimler alanında dersler okutulmuştur. Bilimsel faaliyetlerde sultanlar ve devletin ileri gelen üst düzey yöneticileri çeşitli vakıflar kurarak bu faaliyeti desteklemişlerdir. Bu dönemdeki bilim adamları yaptıkları bilimsel faaliyet ve yazdıkları eserlerle diğer toplumları ve ülkeleri etkilemişlerdir. Sanat ve mimari alanlarda da eserler yaparak gelecek kuşaklara miras bırakmışlardır.Memlûkler, Türk kültür ve medeniyetine büyük katkılarda bulunmuşlardır. Hilafeti kurumunu Abbasiler'den alarak bu kurumu ellerinde uzun süre tutmuşlardır ve daha sonra Osmanlılar'a bırakmışlardır. Sosyal hayatın en yoğun şekilde yaşandığı mekânlar cami ve medreseler olmuştur. Memlûk sultanları cami, medrese, yapımına önem vermişlerdir. Buralarda halk dini alanda bilgi sahibi olmuştur. Bayramlarla sosyal hayat hep canlı kalmıştır.Anahtar Kelimeler: Memlûkler, cami, vakıf, medrese, halifelik

The Mamluks is a Turkish state which was founded in the strategically vital regions of the Middle East. It has possessed a very significant role to play for its position in the Turkish history. The previous studies on the Mamluks are almost inadequate. These studies are based mostly on the history and politics of the state. In this study, we mentioned about the religious, social, and cultural studies. The State of Mamluks has inherited the various characteristics and footprints of the Turkish culture. It has made its mark on the Middle Age with its scientific and cultural studies.In terms of educational activities, the Mamluks built the madrasahs, supplied scholarship to the students, and provide salaries to the instructors. All of their funding supports were made by means of the charitable foundations. In the madrasahs, the classes on the theological and positive sciences were taught. The sultans and the leading rulers of the state had always supported this activity financially by founding a variety of charitable foundations. The scientists in this period influenced the other nations and civilizations via their scientific activities and literary works. They also inherited some artistic and architectural works for the next generations.The Mamluks contributed much to the Turkish culture and civilization. Taking over the Caliphate from the Abbasids, the Mamluks held this title for a long time, and handed it over to the Ottomans. The social life was densely populated in the mosques and madrasahs. The Sultans of the Mamluks gave importance to the constructions of mosques and madrasahs. The people around these public places were informed about the religion. The socio-cultural life always remained vividly lasting by the help of religious festivals.Keywords: The Memluks, mosque, charitable foundation, madrasah, the Caliphat