Abbasi halifeleri ile Selçuklu sultanları arasındaki ilişkiler

Abstract

XI. Yüzyılın ilk yarısında Abbâsî Hilafetinin ve İslam dünyasının içinde bulunduğu durum hiç de iç açıcı değildi. Bu dönemde İslam dünyası birlik ve beraberlikten yoksun olup siyasî, dinî ve mezhep bakımından bölünmüş ve parçalanmış bir durumdaydı. İşte İslam dünyası böyle bir durumdayken Abbâsî Halifeleri ile Selçuklu Sultanları arasında yakınlaşmaların başlamasıyla İslam Dünyasında bir birlik kurulmaya çalışılmıştır.Selçuklular, Ortadoğu, Halife ve Hilafet ülkeleri için kendinden öncekilere nispetle yeni bir politika ortaya koymuşlardır. Bu politikanın esasında dini doktirin bakımından belli bir çizgide olmak güç dengelerini ve siyasi odaları iyi bir şekilde tespit etmek, Selçuklu Devletinin karşısında kim olursa olsun yeni güç ve siyasî merkezlerin oluşmasına meydan vermemek ve İslam ümmetinin birlik ve bütünlüğünün temsilcisi olan Halife ile sıkı ve samimi bir işbirliği içinde olmaktır.Abbasi Halifeleri ile Selçuklu Sultanları arasındaki ilişkiler Tuğrul Bey döneminde başlamıştır. Tuğrul Bey'in Ocak 1058 yılında Halifelik sarayında İslam dünyasının yegâne lideri ilan edildiği toplantı sonunda hem halifenin hem de sultanın görev ve yetkileri değişmiştir. Bundan sonra Abbâsî halifesinin görevi: meşru sultanın adını kendi adında sonra hutbelerde zikrettirmekten ve saltanat makamınca hazırlanmış olan menşurları tasdik etmekle birlikte, dönemin geleneklerine göre sultana, vezire veya devlet adamlarına unvan ve lakaplar vermek, hil'at giydirmek, kılıç kuşatmak gibi adetleri uygulamak olmuştur. Buna karşılık Selçuklu Sultanlarının görevi ise; devlet idaresi, saltanat ve hükümranlık ve siyasi nizam ve asayişin temini gibi işlerdi. Çalışmamızda Abbâsî Halifeleri ile Selçuklu Sultanları arasındaki ilişkilerin zaman içinde nasıl şekillendiğinden bahsetmeye çalıştık.

In the first half of 19th century, Abbasi Caliphate and the situation in the Islamic world was not good. During this period Islamic World lacks unity and it was divicled and fragmented in point of political, religious and sectarian. While the Islamic World was in such a situation, with the beginning of raprochment between Abbasi Calipsh and Seljuqid Sultans a union in Islamic worl have been tried to set up.Unlike the preceding ones: Seljugid revealed a new policy for Middle Eastern and the caliphate countries and caliph. The aim of this policy is to be in a certain line in terms of religious doctrines, to determine the power balance and political focal points well, to prevent the formation of new political powers and to be in a firm and sincere cooperation with the Caliph who was the representive of the unity of muslim ummah.The early relationship between the Abbasi Caliphs and Seljuqid Sultans began the period of Sultan Tuğrul. At the end of the meeting in January, 1058 in which Sultan Tuğrul was announced the only leader of Islamic World bath the caliph?s and sultan?s duties were changed.After that, the duties of Abbasi caliph was to draw out of the legitimate sultan?s name after his name sermans, to certify the laws which prepared by sultanate authority, to give degree to Sultan, vizier and statesman, to dress hilât, to present swords to Sultans. In contrast; the duties of Sultan of Seljuqids were the state administration, sovereig nity and to ensure the political and social orders. In this study have tried to talk about how the relationship between Abbasi Caliphs and Seljuqid Sultans formed over time.