Ortaöğretim öğrencilerinin mizah tarzları ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyum düzeylerini açıklayıcı rolü

Abstract

Orta öğretim öğrencilerinin mizah tarzları ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyum düzeyleri üzerindeki açıklayıcı rolünün araştırılması bu çalışmanın temel amacıdır. Araştırmada ayrıca cinsiyet, okul türü, algılanan gelir durumu ve annenin çalışma durumu gibi demografik özelliklere bağlı olarak öğrencilerin mizah tarzları, yaratıcılık düzeyleri ve yaşam doyumu düzeylerinde anlamlı bir farklılık oluşup oluşmadığının incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırma ilişkisel tarama modelinde yapılan bir çalışma olup, 2009-2010 Eğitim-Öğretim yılında Tokat ili merkezinde eğitim gören 10. ve 11.sınıfta öğrenim gören ve rastgele seçilen 201 kız ve 189 erkek öğrenciden oluşan çalışma gurubu ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama araçları olarak; Martin, Puhlik-Doris, Larsen, Gray ve Weir (2003) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye uyarlaması Yerlikaya (2003) tarafından gerçekleştirilen ?Mizah Tarzları Ölçeği?, öğrencilerin yaratıcılık düzeylerini ölçmek için Whetton ve Cameron (2002) tarafından geliştirilen ve Aksoy (2004) tarafından uyarlanan ?Yaratıcılık Ölçeği?, yaşam doyum düzeylerini tespit etmek için Huebner (1994) tarafından geliştirilen ve Çivitçi (2007) tarafından uyarlaması yapılan ?Çok Boyutlu Öğrenci Yaşam Doyumu Ölçeği? ve ayrıca araştırmacı tarafından hazırlanan ?Kişisel Bilgi Formu? kullanılmıştır.Yapılan literatür taramasında orta öğretim öğrencilerinin mizah tarzları ve yaratıcılık düzeylerinin, yaşam doyum düzeyi üzerindeki açıklayıcı rolünü inceleyen bir araştırmaya rastlanmamış olmasından dolayı araştırmanın ilgili literatüre önemli katkısı olacağı umut edilmektedir.Standardize edilmiş regresyon katsayıları incelendiğinde (ß) öğrencilerin yaşam doyum düzeylerini yordayan değişkenler önem sırasına göre birinci sırada katılımcı mizah olduğu (ß=.17) ve yaşam doyum düzeylerinin en önemli yordayıcısı olduğu anlaşılmaktadır. İkinci sırada kendini yıkıcı mizah tarzı (ß=-.15), üçüncü sırada saldırgan mizah tarzı (ß=-.12), dördüncü sırada kendini geliştirici mizah tarzı (ß=.12), beşinci ve son sırada ise yaratıcılığın yer aldığı bulgusuna ulaşılmıştır (ß=-.11). Regresyon analizi sonucuna göre öğrencilerin mizah tarzları (katılımcı, kendini geliştirici, saldırgan ve kendini yıkıcı) ve yaratıcılık düzeyleri birlikte ele alındığında yaşam doyum düzeyi ile arasında .34 düzeyinde anlamlı ilişkiler olduğu anlaşılmaktadır (R=.34, P<.001). Ayrıca araştırmada orta öğretim öğrencilerinin mizah tarzları, yaratıcılık düzeyleri ve yaşam doyum düzeylerinin bağımsız değişkenlere göre (cinsiyet, okul türü, algılanan gelir durumu ve anne çalışma durumu) anlamlı farklılaşma olup olmadığına dair bulgulara da yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Mizah Tarzları, Yaratıcılık, Yaşam Doyumu

This study?s main aim is to research the explanatory role of humor styles and creativity level of high school students on their life satisfaction level. In this research it is aimed to search whether demographic characteristics like gender, type of school, socio-economic status and mother?s work status create a difference on students? humor styles, creativty levels and life satisfaction.This research is a study made on relational scan model and it is carried out with a working group which consists of 201 girl students and 189 male students who are selected randomly among the 10th and 11th grade students in centre of Tokat in 2009-2010 academic year. In this research humor styles questionnaire which is improved by Martin, Puhlik, Larsen, Gray and Weir (2003) and adapted to Turkish by Yerlikaya (2003), ?How creative are you?? questionnaire which is improved by Whetton and Cameron (2002), and adapted to Turkish by Aksoy (2004); multidimentional students life satisfaction question scale which is improved by Huebner (1994), and adapted to Turkish by Çivitçi (2007) and also personal information form which is prepared by the researcher are used as the data collection tools.It is wished this study will have an important contribution to the related literature, because during the literature review we did not come across a research which analyses the explanatory effects of humor styles and creativity levels of high school students on their life satisfaction.When standardized regression coefficients examined, in order of importance of variables which examine life satisfaction of students, it is understood that affiliative humor style is in the first place (ß=.17) and it is the most important regression of life satisfcation levels. It is discovered that self-defeating and aggressive humor style is in the second place (ß=-.15), aggressive humor style is in the third place (ß=-.12), high self enhancing humor style is in the fourth place (ß=.12) and creativity is in the last place (ß=-.11). According to the regression analyze result, when students? humor styles(affiliative humor, high self enhancing humor, aggressive humor and self-defeating and aggressive humor) and creativity levels are discuused together, it is understood that there is .34 degree meaninful relationship with life satisfaction level (R=.34, P<.001). In this study some evidence has demonstrated whether there is a significant differentiation between humor styles, creativity and life satisfaction levels according to the independent variables (gender, type of school, perceived income, mother?s work status).Key words: Humor Styles, Creativity, Life Satisfaction