Eğitim örgütlerinde kadınların yönetsel konuma yükselmelerinde cam tavan etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğretmen ve yöneticilerin kadınların erkeklere oranla, eğitim örgütlerinde yönetsel konumlara yükselmelerinde karşılaştıkları cam tavan etkisinin nedenlerini ortaya çıkarmaktır. Nitel olarak desenlenen araştırmanın katılımcılarını, 2009-2010 öğretim yılında Tokat il merkezindeki, maksimum çeşitlilik yöntemi ile belirlenen; ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim, yaygın eğitim ve özel öğretim okullarının yönetici ve öğretmenleri oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formunun kullanıldığı araştırmada, veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir.Araştırma sonuçlarına göre, katılımcılar eğitim örgütlerinde kadın yönetici olması gerektiğini düşünmektedirler. Yönetsel konuma yükselmede ise kadınlar görünmeyen engellerle (cam tavan) kuşatılmışlardır. Kadınlar yönetsel konuma yükselmede daha çok toplumun erkek egemen yapısı ve aile-iş çatışması engelleriyle karşılaşmaktadırlar. Eğitim örgütlerinde kadına yakıştırılan konum müdür yardımcılığıdır.Yine araştırma sonuçlarına göre çalışanlar ve çevre, kadın yöneticiye önyargılı yaklaşmaktadır. Kadın önyargılarla engellenirken, daha çok kendi kendine koyduğu engellerle karşılaşmaktadır. Türkiye'de eğitim örgütlerinde kadın yönetici sayısının az olmasına ise, kadınların geleneksel rollerinin neden olduğu öne sürülmüştür.Anahtar Kelimeler: Kadın yönetici, cam tavan etkisi, toplumsal cinsiyet, cinsiyete ayrımcılığı

The aim of this research is to find out the reasons of glass ceiling effect on female administrators and teachers who promote to administrative positions in education institutions on ratio to the men. The participants of this qualitative are the teachers and the administrators of the primary, secondary, public education, private education and special education schools in Tokat city centre in 2009-2010 academic year who are determined by maximum variation method in this research in which the half demonstrated interview forms were used for data collection.According to the results of this research, the participants think that there should be female administrators in education institutions. While promoting to administrative positions, women are surrounded by invisible barriers (glass ceiling). Promoting to administrative positions women much more face up with mainly man-dominated social structure and family-job conflict. In education institutions the position which is suited to the women is that of assistant administrator.Again according to the research results occupants and the society have prejudices about the female administrator. While being restricted by prejudices, women face up with obstacles created by themselves. The scorcity of female administrators in education institutions in Turkey is due to the traditional roles of women.Key words: Female administrator, glass ceiling effect, gender, gender discrimination