Samsun`daki Kıbrıs gazilerinin gözüyle 1974 Kıbrıs Barış Harekatı üzerine bir sözlü tarih çalışması

Abstract

Kıbrıs Adası 1571 yılında Osmanlı hâkimiyetine girdi. Bu hâkimiyet 1878 yılına kadar devam etti. Osmanlı Devleti, 1878 yılında Rus tehlikesine karşı kendisine destek sağlamak için Kıbrıs'ı İngilizlere geçici olarak devretti. Kıbrıs'ın İngiltere'ye devrinden sonra Rumlar, Enosis isteklerini gerçekleştirmek için çalışmalara başladılar. Türklere karşı baskılarını giderek arttıran Rumlar kurdukları EOKA terör örgütünü, 1 Nisan 1955 tarihinde harekete geçirdiler. Buna karşılık Kıbrıs'ta bulunan Türkler de 1958 yılında kendilerini korumak amacıyla TMT adını verdikleri teşkilatı kurdular.İngilizlerin Kıbrıs üzerindeki hâkimiyeti, 1960 yılına kadar devam etti. 1960 yılında, Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'nin garantörlüğünde Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu. Anlaşmalar gereğince de Adaya, Türk ve Yunan askerleri yerleştirildi. Fakat kurulan bu Cumhuriyet, Rumların Türklere karşı sistemli olarak saldırıları sonucu yıkıldı.Rumların Türklere karşı yapmış olduğu saldırılar belirli dönemlerde yoğunlaşmakla beraber 1974 yılına kadar devam etti. 15 Temmuz 1974 tarihine gelindiğinde Rumlar arasında, Enosis'e ulaşma yöntemleri konusunda baş gösteren ayrılıklar son noktaya ulaştı. Bu tarihte Başpiskopos Makarios'a karşı Yunanistan tarafından organize edilen ve Ada'da bulunan Yunan Subaylarının örgütlediği bir darbe gerçekleşti.15 Temmuz Darbesi Türkiye tarafından Enosis'in gerçekleşmesi olarak yorumlandı. Derhal toplanan hükümet, 20 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıs'a askeri müdahale kararı aldı. Bu müdahalenin amacı Kıbrıs'ta demokrasiyi yeniden temin etmekti.Yaptığımız çalışmada; öncelikle Kıbrıs'ın tarihine kısaca değinildi. Ardından 1974 yılına kadar olan süreçte yaşanan çatışmalar aktarıldı. Ancak tezimizin ana metnini Kıbrıs Barış Harekâtı'na bizzat katılmış ve orada aylarca kalmış olan Kıbrıs gazilerinin söylemleri oluşturmaktadır. Çünkü onlar, olaylara birebir şahit oldukları için söyledikleri önemlidir. Bu çerçevede konuyla alakalı kitaplar, makaleler, tezler, arşiv belgeleri ve gazeteler incelendi. 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı ise Kıbrıs gazilerinin bakış açısı ile anlatılmaya çalışıldı.

Island of Cyprus entered the Ottoman rule in 1571. This rule continued until 1878. The Ottoman Empire in 1878 to provide support for him against the danger of Russian temporarily handed over Cyprus to the British. After Cyprus transfer to England, The Greeks began to perform the work for Enosis. Gradually increase the pressure on the Turks, the Greeks mobilized the EOKA terrorist organization, on 1 April 1955. In contrast the Turks in Cyprus founded an organization in 1958 in order to protect themselves which they called TMT.British rule on Cyprus continued until 1960. In 1960, The Republic of Cyprus was established under guarantee of Turkey, Greece and Britain. Turkish and Greek troops in the island were placed in accordance with the agreements. Howewer this republic was destroyed as a result of systematically attacks of Greeks against the Turks.Greeks attacks against the Turks continued until 1974. By the deadline of July 15, 1974 the differences in achieving methods of Enosis among the Greeks reached the last point. This date was a coup against Archbishop Makarios by Greek Officers. This coup was organized by Greece.Coup of July 15, was interpreted as the fulfillment of Enosis by the Turkey. The Government collected immediately and decided to military intervention in Cyprus on 20 July 1974. The purpose of this intervention was restored the democracy in Cyprus.In our study, first briefly touched on the history of Cyprus. Then we transferred the conflict until 1974. However, the main text of our thesis is discourses of veterans who participated to the Cyprus Peace Operation and have lived for months in Cyprus. Because they are a witness to events and hence their discourses are important. In this context, relevant books, articles, theses, archival material and newspapers were examined. Cyprus Peace Operation in 1974 was tried to be told with the point of view of the veterans.