Sicill-i Ahvâl defterlerine göre Osmanlı döneminde Tokatlı devlet memurları ( 1879-1909 )

Abstract

Osmanlı Devletinde `tercüme-i hâl`, günümüzde ise `biyografi` adını alanşahısların hayat hikâyeleri, Ortaçağ'dan bu yana yaygın bir şekilde kaleme alınmıştır.Bu tür kaynaklardan biri olan Sicill-i Ahvâl Kayıtları, 1879 – 1909 yılları arasınıkapsamaktadır. XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti, idarî, iktisadî, siyasî, sosyal alanlardaçeşitli sorunlar yaşamıştır. Bu sorunları aşabilmek amacıyla reformlara gidilmiştir. II.Abdülhamid, memurların etkin bir şekilde kontrol altına alınabilmesi amacıyla şer'i veaskerî sınıflar dışındaki tüm memurlara tercüme-i hâl varakası doldurup nezaretegönderme zorunluluğu getirmiştir. Bu otobiyografilerde, adı geçen memurun isim velâkabı, baba adı, hangi sülâleye mensup olduğu, bildiği diller, tahsili, varsa eserleri,aldığı ödül ve cezalar, nişan ve madalyalar, memuriyete başlama tarihi, maaşına aitbilgiler bulunmaktadır. Bu bilgilerin kaydedildiği defterlerin tescil işlemine Sicill-iAhvâl, ortaya çıkan defterlere de Sicill-i Umumî Defterleri adı verilmiştir.Bu araştırma ile Tokat doğumlu memurlar çerçevesinde, taşra memurlarınınistihdâmı, tahsil durumları, ödül ve cezaları ile ilgili çözümlemelere gidilerek bu konudabilgiler sunmak, son dönem taşra bürokrasisi hakkında bilgilere ulaşmak ve hem yereltarih çalışmalarına hem de şecere araştırmalarına bir nebze katkı sağlayabilmekamaçlanmıştır.Osmanlı Devleti'ne ait çok önemli bilgiler içeren ve birer biyografi hazinesisayılabilecek Sicill-i Ahvâl Defterleri'nin bu tip yerel çalışmalarla aydınlığakavuşturulması ve yapılabilecek diğer çalışmalara kaynaklık etmesi sağlanmalıdır.Yapılan diğer çalışmalar da incelendiğinde Sicil-i Ahvâl Defterleri'nin,Müslüman ve gayrimüslim memurlar, sosyo-kültürel durum, kullanılan isimler,ekonomik şartlar, meslek dağılımları, verilen ödül ve cezaların niteliği, Osmanlı'dakullanılan madalya ve nişanlar hakkında pek çok bilgiler sunan resmî ve birincil kaynakoldukları görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Sicill-i Ahvâl, Tokat, Memur, Maaş, Tayin

The life stories of individuals named `life history` in the Ottoman Empire,nowadays biography, were commonly written until now from the Middle Ages. TheStates Registers of Persons that are one of these sources cover the years 1879-1909.During the XIX. century, the Ottoman Empire experienced various problems inadministrative, economic, political, social areas. Reforms were made to overcome theseproblems. In order to obtain effective control of officials, filling in life historydocument for all officials except spiritual and military classes, Abdülhamid II. handedin obligation to submit to the ministry. In these autobiographies, there are informationsuch as name and sobriquet of an official, father's name, which the patriarchal familyas belonging to, known languages that he knows, learning, if avaliable warks,punishments and rewards that he gets, certificate and decoration, start date for officialduty, knowledge belongin's to his wage of mentioned official. Registration process ofthe notebooks that the knowledge is recorded is called The State Registers of Persons,the notebooks coming up are also called The Public Register Notebooks.With this study within the frame of Tokat-born officials, to asses aboutprovincial officials' employment, learning situtations, punishment and rewards, topresent information about this subject, to reach the information about last periodprovincial bureaucracy and to contribute to both local history studies and pedigreesurveys very briefly are aimed. Being clarified to The States Registers of Persons Notebooks containing veryimportant knowledge belonging to the Ottoman Empire and to be considered asbiography treasure and being a resource for other studies to be made must be provided.When the made other studies are investigated, The State Registers of PersonsNotebooks are seen as formal and prime source that presents most knowlegde aboutofficials, socio-cultural situtation, used names, economic conditions, distributions ofprofession, qualification of given punishment and rewards, medal and badges used inthe Ottoman Empire.Key Words: The States Register of Persons, Tokat, Official, Wage, Assignment