Türkiye`de 1990 sonrası kriz dönemlerinde kamu bütçe açıkları ile mücadelede istikrar politikalarının rolü

Abstract

ÖZETTürkiye'de çok sık aralıklarla yaşanan ekonomik krizler, bütçe açıklarının büyümesine neden olmakta, kapatılamayan bütçe açıkları ise yeni krizlere yol açmaktadır. Kriz dönemlerinde uygulanan istikrar paketleri ise, bütçe açıklarının kapatılmasında oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, Türkiye'de kriz dönemlerinde uygulanan istikrar paketlerinin, bütçe açıklarının kapatılmasındaki rolleri incelenmiştir. Özellikle 1990'lı yıllarda başlayan ve 2000'li yıllarda en üst seviyelere ulaşan bütçe açıklarının kapatılmasında, bazı istikrar paketleri başarısız olurken, bazılarının ise diğerlerine nazaran daha başarılı olduğunun sebepleri incelenmiştir. Aynı zamanda, 1990 sonrası dönemde, ekonomik dengeleri büyük oranda bozan 1994 Krizi, 2000 ve 2001 Krizleri ve son olarak da 2008 yılında yaşanan küresel krizin etkileri incelenmiştir. Bu kriz dönemlerinde uygulamaya konulan, 5 Nisan İstikrar Tedbirleri, 2000 yılı Enflasyonu Düşürme Programı, 2001 yılı Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı ve 2002 yılı Acil Eylem Planları olarak bilinen istikrar paketlerinin bütçe açıklarının kapatılmasında başarısı, gerçekleşen bütçe rakamları ve sağlanan ekonomik verilerle anlaşılmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Bütçe Açıkları, Ekonomik Kriz, İstikrar Paketleri, Bütçe Finansmanı.

ABSTRACTEconomic crises frequently experienced in Turkey cause increases in budget deficit and as these deficits cannot be closed they bring new crises. So, the ?stabilization programs? that tried to be implemented during crises become quite important. In this study, the role of stabilization programs in closing budget deficit implemented during crises in Turkey has been analyzed. Especially it has been investigated that why some stabilization programs failed while others succeeded in closing the budget deficits emerged by the beginning of 1990s and reached its peak in 2000s. Also crises in 1994, 2000 and 2001 which substantially damaged economic balance in the period after 1990 and lastly the impact of 2008 global crisis have been researched. Success of stabilization programs in closing budget deficit, which were implemented during these crises, stabilization measurements in 5th April, inflation reduction program in 2000, transition to strong economy program in 2001 and urgent action plan in 2002, were tried to understand through actual budget figures and economic data.Key Words: Budget Deficit, Economic Crisis, Stabilization Programs, Budget Financing.