Temettüat Defterlerine Göre Hakala Nahiyesi`nin sosyal ve ekonomik yapısı: 1844-1845

Abstract

Tanzimat Fermanı, Osmanlı Devleti'nde yeni bir dönemin resmen ilanıydı. Merkezileşme çabalarının öne çıktığı bu dönemde idari, mali, askeri alanlarda pek çok yenilik hayata geçirilmeye çalışıldı. Vergilerin, kişisel kazanca göre tahsil edilmesi, diğer bir ifadeyle vergi adaletinin sağlanması da Tanzimat'ın temel hedeflerden birisiydi. Babıâli, 1840'lı yıllarda taşrada temettüat sayımları yaptırarak ahalinin gelirini ve bu gelirlerden tahsil edilecek vergileri tespit etmeye çalıştı. Sayımların sonucu mahalle ve köy bazında tutulan defterlerle merkeze bildirildi. Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihi açısından önemli bilgiler içeren Temettüat Defterleri, ait olduğu bölgenin nüfus, ziraat, meslek, hayvancılık, kullanılan isimler, lakaplar, sıfatlar gibi oldukça ayrıntılı bilgilerini ihtiva etmektedir ve son dönemlerde tarihçilerin büyük ilgisini çekmektedir. Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunan Hakala Nahiyesi temettüat defterlerine dayalı olarak hazırlanan çalışmamız, Osmanlı taşrasında bir nahiyenin sosyal ve ekonomik durumuna ayna tutmayı amaçlamaktadır. Öncelikle transkripsiyonları yapılan defterlerden elde edilen bilgiler analitik bakışla tasnif edilmiş ve grafik ve tablolarla görselleştirilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Tanzimat, Temettüat Defterleri, Nahiye, Hakala, Suluova.

The rescript of Gülhane was an officially declaration of a new era in the Ottoman Empire. Inthis period of centralization, many reforms in administrative, financial and military fields were tried to be implemented. That the taxes collected by personel income, in other words, the fairness of tax provision was one of the main purposes of the Rescript of Gülhane. In 1840s in the proviencies, Babıâli tried to determine the income of the people and the taxes to be collected by having the Temettuat books counted. The results of the counts were reported to the center with the books kept on the basis of neighbourhoods and villages. Temettuat books containing significant information about the social life and history of the Ottoman and highly detailed information such as the, occupations, farming, the names used, nicknames, population, agriculture of the regions where they belong have been a great interest for the historians in recent years. Our study based on the Hakala sub-district temettuat books in the Prime Ministry Ottoman Archives aims to mirror the social and economic situation of a sub-district in the Ottoman provinces. First, the information obtained from transcription of the transcribed Temettuat books and disaggregated with an analytical perspective has been tried to be visualized with graphics and tables.Keywords: The Rescript of Gülhane, Temettüat books, Sub-district, Hakala, Suluova.