Psikolojik şiddetin tükenmişlik üzerindeki etkisinde iş stresinin aracılık rolü: Ankara ilindeki Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı çalışanlar üzerinde bir analiz

Abstract

Araştırmada işgörenlerin maruz kaldıkları psikolojik şiddetin tükenmişlik üzerindeki etkisinde iş stresinin aracılık rolünü ölçmek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Mart 2012- Eylül 2012 tarihleri arasında Ankara'daki kamu ve özel kurumlarda çalışanlar oluşturmuştur. Araştırma örnekleminin seçiminde, ankete cevap veren herkesin örneğe dahil edildiği kolayda örnekleme (Altunışık ve diğ., 2012:142) tekniği uygulanmıştır. Araştırma kapsamında tespit edilen Ankara ilindeki kamu ve özel kurumlarda çalışan 826 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma verilerinin elde edilmesinde anket tekniği kullanılmıştır. Veriler sayı, yüzdelik, T testi, One-Way Anova, Korelasyon, Regresyon, Çoklu Regresyon (Hiyerarşik Regresyon) istatistikleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçları dikkate alındığında hem psikolojik şiddet, hem iş stresi hem de tükenmişlik algılarına yönelik ilişkiler tespit edilmiştir. Bu ilişkiler örgütsel yapı içerisinde işgörenlerin davranışlarını etkileyen önemli faktörler olarak dikkat çekmektedir. Organizasyon içerisinde bulunan bireylerin davranışlarını etkileyen bu faktörlerin gerek işgörenler gerekse de işletme yönetimi tarafından da dikkate alınması ve işgörenler üzerindeki olumsuz etkilerinin giderilmesine yönelik önleyici tedbirlerin alınması gerekmektedir. Yapılan araştırmanın sonucuna göre, uygulanan ve algılanan psikolojik şiddet işgörenlerin iş stres düzeyleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olup, iş stresinin oluşmasında da etkili olmaktadır. Diğer yandan ortaya çıkan iş stresinin sonucunda tükenmişlik sendromunun oluştuğu görülmektedir. Bu üç durum birbirini etkilemekte, birinin örgütsel yapı içerisinde var olması diğerlerinin de ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle organizasyonlarda yönetimin, her kademe yöneticilerin ve bireysel olarak da işgörenlerin bu psikolojik durumların farkında olmaları ve önlenmesine yönelik çalışmalar yürütmeleri gerekmektedir.Yapılan bu araştırmada, Psikolojik Şiddetin Tükenmişlik Üzerindeki Etkisinde İş Stresinin Aracılık Rolü'nde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Diğer yandan demografik değişkenler açısından hem psikolojik şiddet düzeylerinde, hem stres düzeylerinde hem de tükenmişlik düzeylerinde anlamlı farklılaşmalara rastlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Psikolojik şiddet, İş stresi, Tükenmişlik.

In this study, due to the influence of psychological violence on burnout, the mediating role of job stress on employees is examined.The universe of this research consists of employees in public and private institutions between March 2012-September 2012 in Ankara. In the selection of the study sample, everyone who responded to the survey was included and convenience sampling (Altunışık et al., 2012:142) technique was used. Hence, a total of 826 employees of public and private institutions in Ankara were included in the sample. In obtaining the survey data, questionnaire technique was used. Data was evaluated by using number, percentage, t-test, One-Way ANOVA, correlation, regression, and multiple regression (Hierarchical Regression) statistics.Considering the results of the research, relationships related to both psychological violence, job stress and burnout perceptions have been identified. It is noteworthy that these relationships are important factors that influence the behavior of employees in the organizational structure. These factors that influence the behavior of the individuals in the organization should be taken into consideration by management and employees and preventive measures need to be taken related to eliminate the negative impacts on employees.As can be seen from the results of research, applied and perceived psychological violence has a significant impact on employees' job stress levels and becomes effective in the creation of job stress. On the other hand, burnout syndrome were seen as a consequence of the resulting job stress. These three conditions affect each other and existence of one within the organizational structure, results in the emergence of the other two. Therefore, management of organization, all levels of managers, and employees as individuals should be aware of these psychological states and conduct studies aimed for its prevention.In this research, meaningful relationships have been identified in the mediating role of job stress at the impact of psychological violence on burnout. On the other hand in terms of demographic variables, significant variations were found in the levels of psychological violence, burnout, and stress.Key words: Mobbing, Job Stress, Burnout