Galip Paşa (Pasiner)`ın askerî ve siyasî hayatı: 1868-1939

Abstract

Osmanlı Devleti'nin en buhranlı döneminde askerî okullarda yetişen ve ilk göre-vine Makedonya'da 1888'de Üçüncü Ordu'da başlayan Galip Paşa, burada birkaç sene süren ilk subaylık yıllarından sonra isyanlarla kaynayan Yemen'e gönderilmiştir (1893). Burada on yıl süren (1893-1903) gerilla mücadelelerinden sonra yine çete ve eşkıya hareketleriyle ün salan Makedonya'ya dönmüştür. Bu bölgede Yanya ve Kosova Jan-darma Kumandanlığı yaptığı dönemde hem Yemen'de edindiği tecrübeyi etkin bir şe-kilde kullanmış hem de yeni tecrübeler edinmiş ve gösterdiği başarılardan dolayı taltif edilmiştir. Kosova Jandarma Kumandanlığı yaptığı dönemde Firzovik'te toplanan bin-lerce Arnavut'u organize ederek II. Abdülhamit'in meşrutiyetin ilanı konusunda ikna olmasında katkısı olmuştur (1908). Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti'nin kurulması (1909) üzerine ilk Emniyet-i Umumiye Müdürü olmuş ve yapmış olduğu Avrupa seya-hati sonucunda elde ettiği bilgi, gözlem ve tecrübeleri emniyet teşkilatındaki reform hareketlerinde kullanmıştır. Balkan Harbi'nde (1912-1913) 13. Tümen Komutanlığı, Birinci Dünya Savaşı'nda ise Kafkas Cephesi'nde 11. Kolordu Komutanlığı yapmış (1914-1915); Şerif Hüseyin'in isyana kalkıştığı dönemde ise Hicaz Vali ve Kumandanı olarak çalışmıştır (1915-1917). Milli Mücadele döneminde Konya Valisi olarak vazife yapmış (1920-1921) ve Delibaş Mehmet'in bertaraf olmasında etkili olmuştur. Konya Valiliği'nden sonra Buhara'ya elçi olarak tayin edilen Galip Paşa, 1931 yılında Askeri Temyiz İkinci Başkanlığı yaparken emekli olmuştur.Anahtar Kelimeler: Balkan Harbi, Emniyet, Galip, Galip Pasiner, Galip Paşa, Hicaz, Sarıkamış, Yemen

Galip Paşa, who attented military school when the Ottoman State was going through crisis after crisis and assigned to his first post in the Third Army in Macedonia (1888), he was sent to Yemen, which was in turmoil with uprisings, following his first couple of years as an officer (1893). After nine years of guerilla fights there (1893-1902), he returned to Macedonia, which was notorious for its mob and bandit activities. During the period when he was The Commander of Gendarmerie of Ioannina and Kosovo, he used his experiences he gained in Yemen effectively, as well as acquiring new ones, and he was rewarded for his successes. During his spell as The Commander of Gendarmerie of Kosovo, he organized thousands of Albanians who gathered in Firzovik and made contributions toward convincing Abdülhamid II. for proclamation of Constitution (1908). Upon the establishment of The General Directorate of Security (1909), he was assigned as the first General Director and following his first European trip he used the observations, knowledge and experiences for reforms in Security Directorate. He was the Commander of 13th Division in the Balkan War (1912-1913), Commander of 11th Corps in Caucasian Front in World War I (1914-1915); and was the Governor and Commander of Hicaz during Şerif Hüseyin's rebellion (1915-1917). During the Turkish War of Independence he served as the Governor of Konya (1920-1921) and was instrumental in disposal of Delibaş Mehmet. Galip Paşa was assigned as an envoy to Buhara and retired from the Supreme Court of Military Appeals as Vice-President in 1931. Key Words: Balkan Harbi, Emniyet, Galip, Galip Pasiner, Galip Paşa, Hicaz, Sarıkamış, Yemen