Sicill-i Ahval Defterlerine göre Antakyalı devlet memurları, 1879 - 1909

Abstract

18.yüzyılın sonu ve 19.yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı Devleti'nde artık köklü değişimlerin yapılmasının zaruri olduğu anlaşılmıştır. II. Mahmud ve Tanzimat dönemiyle birlikte bu düşüncenin fiiliyata geçirilmesi için resmi planda çalışmalar başlatılmıştır. Ancak yapılan yenilikler Osmanlı Devletinde beklentileri karşılayamamıştır. Bu nedenle II. Abdülhamit devrinde de reformlara devam edilmiştir. Bir asırdan fazla süren yenileşme çağının temel mantığı tam bir merkezi sistemi oturtmaktır. Bunun içinde, askeri, adli ve mülkî idare kapsamında reformlar yapılmıştır. Merkezileşme esasına bağlı olarak Osmanlı bürokrasisi de her geçen gün biraz daha önem kazanmaya başlamıştır. Klasik dönem ile karşılaştırıldığında 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı bürokrasisinde görevli memur sayısında ciddi artışların olduğu bilinmektedir. Memur sayısının artırılmasındaki temel amaç, merkez ile taşra arasındaki iletişimsizliği ortadan kaldırmak ve merkezin gücünü en küçük idari birime kadar hissettirmekti. Bundan mütevellit, sayıları bir hayli artmış olan memurların sicillerini tutmak ve çalışma faaliyetlerini tetkik etmek münasebetiyle 1879 yılında `Sicill-i Ahvâl İdaresi` tesis edilmiştir. Bu kurum memurlara ait bilgileri kayıt altına alarak `Sicill-i Ahvâl Defterleri`ne kaydetmiştir.Son dönem Osmanlı bürokrasinin birincil kaynaklarından olan Sicill-i Ahvâl Defterleri'nin nasıl tertip edileceği, yayınlanan nizamnamelerle izah edilmiştir. Kayıt altına alınan memurlara, baba adı, nerede doğduğu, hangi sülaleye mensup olduğu, tahsili, bildiği dilleri, varsa eserleri, nerelerde istihdam edildiği, aldığı ödül ve cezalar gibi muhtelif sorular yöneltildikten sonra memurların verdikleri cevaplar bu defterlere geçirilmiştir. Sual silsilesi şeklinde oluşan bu resmi evrak, biyografi niteliği taşıması yönünden, Osmanlı Devletinde çalışan memurlar hakkında, geniş ölçekte bilgi sahibi olma imkânı sağlamaktadır. Biyografi hazinesi olan Sicill-i Ahval Defterleri, özellikle II. Abdülhamit devrinin idari ve sosyo-ekonomik yapısının panoramasını çizmektedir. Bu araştırma, prosopografi (gruplama) tekniği ile hazırlanmıştır. Sözünü ettiğimiz defterler esas alınarak belirlenen 84 Antakyalı memurun hayatlarına dair tüm ayrıntılar incelenmiştir. Antakyalı memurların tahliliyle; taşradaki memurların hangi şekillerde istihdam edildikleri ve olumlu veya olumsuz faaliyetleri neticesinde ne gibi muameleler gördükleri hakkında önemli bilgiler elde edilmiştir.Sicill-i Ahval Defterleri ve arşiv belgeleri ışığında vücuda getirdiğimiz çalışmamız, Antakya'nın Osmanlı Devleti'nin son dönemindeki sosyo-kültürel tarihine önemli bir katkı sağlama iddiasındadır. Çalışmamızla Osmanlı bürokrasinin çeşitli kademelerinde görev alan Antakyalı memurların kimlikleri, mensup oldukları sülaleler, Antakya'nın eğitim ortamı gibi önemli ayrıntılar tespit edilerek Antakya tarihi ile ilgili çalışmalar yapmak isteyenler için önemli bir başvuru kaynağı vücuda getirdiğimiz kanaatindeyiz.Anahtar Kelimeler: Sicill-i Ahvâl, Antakya, Bürokrasi, Memur, Biyografi.

In the negative consequences experienced in the late 18th century and early 19 th century, the Ottoman state was no longer understood as a means of making the change. Tanzimat period of the Ottoman state with 2th Mahmoud and subsequently began to be reform. However, improvements were made to meet the expectations of the Ottoman state. Thereforein the 2 and cycle was continued reforms Abdulhamit. Morethan a century, the basic logic of the reform era is fitting a complete central system. In this military, judiciary, and reforms are made under civil administration. Mainly due to centralization of the Ottoman bureaucracy has started to gain a little more important with each passingday. While the number of officers in the Classical period reached 35.000 during the 2.000 s just Abdulhamid officer. The main aim of increasing the number, to eliminate the lack of communication between the center and the provinces and tofeel the power of the center to the smallest administrative unit. Therefore, a great deal more than the number of officers who they are and to inspect the work activities in 1879 to mark the `Sicill-i Affairs of public administration` has said.Late Ottoman bureaucracy how to order the book, one of the primary sources affairs Sicill-i is illustrated in the published regulations. Registration is taken under officers, father's name, where he was born, he was a member of what dynasty, collection, know the languages, artifacts, ifany, where he is employed, after several questions as he rewards and punishments directed passed to this book. Official documents of this nature occurring in the direction of transport biography series of sprinklers, about officers working in the Ottoman state, providing the opportunity to have a broad base of knowledge.Biography records purposes that treasure-i affairs books of the 2nd cycle Abdulhamit draws the splendid panorama of the administrative and socio-economic structures.This study was designed grouping technique. Be determined with the boks mentioned 84 basis Antioch officer's activities have been analyzed.The analysis of Antioch officers; What treatments such as the way in which they are employed in the provincial civil servantsand positive or negative operating result gives important clues about how he saw.Key Words: Sicill-i Affairs, Antioch, Bureaucracy, Officer, Biography.