Selçuklular döneminde Tokat

Abstract

Anadolu coğrafyası XI. yüzyıldan itibaren Türkler'in hâkimiyetine girmeye başlamış ve 1075 yılından itibaren hemen hemen tüm Anadolu coğrafyası Türk-İslâm hâkimiyetine girmiştir. Bu dönemde Tokat, önce Anadolu'da ilk kurulan Türk beyliklerinden olan Dânişmendli Beyliği hâkimiyetine girmiş daha sonrada Türkiye Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan'ın 1175 yılında Dânişmendli Beyliğine son vermesiyle Türkiye Selçuklu hâkimiyetine girmiştir. Tokat, Türkiye Selçuklu Devleti hâkimiyeti altında bütün Anadolu'nun önemli ilim, ticaret ve kültür merkezlerinden biri olmuştur. Bu dönemde Tokat'ta kurulmuş olan medreseler, kervansaraylar, tekke ve zaviyeler bölgenin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Tokat, bu dönemdeki konumu dolayısıyla Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli bir rol oynamıştır. Tokat, gerek Anadolu'da yetişen gerekse İran, Arap coğrafyasından gelen ilim ve fikir adamlarının gelip yerleştikleri bir bölge olmuştur. Bu dönemde Tokat, siyasî ve askerî bakımdan önemli bir şehir haline gelmiştir. Siyasî olarak tarihi süreç içerisinde bazen meliklerin buraya gelip devlet yönetme tecrübesi kazandıkları bir meliklik merkezi statüsü almış bazen de devletin son dönemlerinde başkentlik statüsü kazanmış bir şehir olmuştur. Askerî bakımdan ise devletin uç bölgesi olarak devletin sınır güvenliğini sağlamıştır. Selçuklu hâkimiyeti boyunca Tokat, tarihi eserlerle donatılmış, Türk-İslam mimarisinin Anadolu'daki ilk örneklerini taşıyan mimari eserler ile imar edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Türkiye Selçuklu Devleti, Tokat, II. Rükneddin Süleyman Şah, I. Alâeddin Keykûbâd. İlmî ve kültürel ortam

ABSTRACTAnatolian land has started to be under sovereingty of Turks since eleven century and since 1075 almost all Anatolian land has become under sovereingty of Turk-Islamic. At this time Tokat was under the rule of Danishmends which had been founded primarily in Anatolia and became a dominion of Turkish Seljuks when Danishmends was destroyed by Turkish Seljuks Sultan Kılıçarslan II. Under the sovereingty of Turkish Seljuks, Tokat became one of the important science, trade ve cultural place of Anatolia. At this time, Tekkes, Caravansarays, Medreses and Zavies contributed to regions development. Thanks to its geographical position, Tokat played an important role for being Anatolians' Turkized and Islamic. Tokat has been an area where thinkers and scientist both from Minor Asia, İran and different parts of Arabic region visited and settlend down. At that period, Tokat had great importance in political ve military aspects. Throughout the history, Tokat had politically important status, same times as a center of Meliks to gain experience in goverment and same times as the capital city. Military, Tokat under took the responsibility of border security. Durink Seljuks domination, Tokat was furnished with great historical artifacts and builded up with the very first samples of Turkish-Islamic architecture.Key Words: Sultanate of Turkish Seljuks, Tokat, II. Rükneddin Süleyman Sah, I. Alâeddin Keykûbâd, scientific and cultural enviroment.