Sa`Duddin Et-Teftâzânî`nin meâda dair görüşleri

Abstract

Sa'dudîn et- Teftâzânî'nin meâd anlayışı açık ve net, bazen ise eserlerinde yer aldığı ifadeler ile ortaya konulan bu çalışmada veri toplama yöntemi olarak, döküman incelemesi; analiz yöntemi olarak da içerik analizi yapılmıştır. Önce Teftâzânî'nin eserleri ve ahiret hayatını anlatan klasik- modern kitaplar, sözlükler ve ansiklopedi maddeleri incelenmiş ardından bu dökümanların içerikleri analiz edilerek yazıya geçirilmiştir. Çalışmada önce Teftâzânî'nin hayatı ve eserleri kısaca özetlenmiş, berzah/ kabir hayatı ve delilleri ele alındıktan sonra ahiret hayatında gerçekleşecek olan evreler tek tek incelenmiştir. Bu incelemelerde ahiret hayatına dair evrelerin tanımı yapıldıktan sonra Kur'an-ı Kerim ve hadislerden nakillere yer verilip; Ehl-i Sünnet, Mu'tezile gibi öne çıkan mezheplerin bu konudaki görüşleri nakledildikten sonra Teftâzânî'nin ilgili mevzu hakkındaki düşünceleri ve bu mevzuya yapılan itirazlara verdiği cevaplar sıralanmıştır. Teftâzânî, eserlerinde meâd lafzı ile genelde ahiret hayatını özelde ise ba's ve haşr meselelerini kast emiştir. Yine ahiret hayatına dair görüşlerini Mu'tezile'ye cevap vermek suretiyle ortaya koymuştur. Meâd olarak isimlendirdiği bölümde, ölüm ötesi hayatın evrelerini, kabir hayatını, cennet ve cehennemin şu an var olması ve bu ikisinin sonsuzluğu gibi konuları ele almış; modern kitaplarda yer alan ahiret hayatı anlatımlarından farklı olarak kıyamet bahislerine `meâd` bölümünde yer vermemiş; büyük-küçük günahın birbirine karışması, emr-i bi'l-maruf gibi konuları ise bu bölümün sonunda incelemiştir. Anahtar Kelimeler: Meâd, Âhiret, Kabir, Ba's, Cennet- Cehennem.

In this study, the opinions of Sa'dudîn et- Taftâzânî on the meâd / eschatology/ afterlife/ hereafter were expressed clearly. A document review was conducted as a data collection method and also content analysis as the method of analysis. First, Teftazani's works, classical-modern books that mention about eschatology, dictionaries and encyclopedia articles were examined then the contents of these documents were analyzed and written. Firstly, the life and works of Taftâzânî are briefly summarized in this study and grave/ tomb life and evidence of this life will be discussed. Then the stages that will take place in the life of the hereafter are examined one by one. In these examinations the stages of the life of the hereafter were defined and Qur'an and hadith transcriptions were analyzed. Furthermore, the view of Ahl-ı Sunnah and Mu'tazıla etc. communions about the hereafter were examined. Then listed the answers given by Teftazani to his thoughts on the hereafter and to the objections made to this subject.Taftâzânî, generally in his works intend to the afterlife with `meâd` word and especially, intent to after the resurrection. In the section he called Meâd, he explained the stages of life beyond death, the life of the grave, the existence of heaven and hell, and the eternity of them. Unlike the afterlife expressions in the modern books, did not place the doomsday topics in the `meâd` section and the confusion of great and small sins, emr-i bi'l-maruf etc. examined at the end of this chapter.Key Words: Taftâzânî, Hereafter/Eschatology, Grave, Resurrection, Heaven -Hell.