Performans esaslı bütçe yönetimi kapsamında devlet üniversitelerinde etkinlik analizi

Abstract

Çağdaş ülkelerde teknolojik ilerlemeler, eğitim seviyesindeki artış, toplumun bilinçlenmesi gibi sebeplerle hükümetlerin yaptığı icraatların sorgulanması ve yöneticilerin hesap vermesi anlayışı yerleşmeye başlamıştır. Bu değişimle birlikte devletin mali yönetiminde kullanılan sistemlerin gözden geçirilmesi gündeme gelmiştir. Ayrıca uluslararası birlik ve kuruluşların üye sayılarının artmasıyla da üye ülkeler arasında karşılaştırmalar yapabilmek ve istatistikler oluşturmak amacıyla tek düzen hesap ve kayıt sisteminin zorunluluğu ortaya çıkmıştır.Bu gelişmelere istinaden ihtiyaç duyulan bilginin zamanında, doğru, güvenilir olarak elde edilebilmesi önem kazanmış, kullanılan bütçe ve muhasebe sistemlerinin ihtiyaca cevap veremediğinin anlaşılmasıyla sistem değişikliği kaçınılmaz olmuştur.Çalışma ile 5018 sayılı Kanun ile getirilen tahakkuk esaslı muhasebe ve performans esaslı bütçe sistemlerinin Türkiye'deki gelişimi, bu konuda yapılan çalışmalar ve uygulama aşamaları anlatılmaya çalışılmıştır. Yapılan uygulama ile ülkemizdeki 65 adet devlet üniversitesinin 2014 ve 2015 yılı etkinlikleri göreceli olarak Veri Zarflama Analizi yöntemi ile çıktı odaklı CCR ve BCC modelleri kullanılarak ölçülmüştür. Analiz sonucunda etkin üniversitelerin toplam üniversiteler içindeki oranının genel olarak % 70'in üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca etkin olmayan üniversitelerin ise % 90'ın üzerinde bir skorla etkinlik sınırına yakın olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Etkin olmayan üniversiteler için potansiyel iyileştirmeler yapılmış, genel olarak yayın ve proje sayıları ile proje bütçelerinde büyük oranda iyileştirmeler yapmaları gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.Sonuç olarak performans esaslı bütçeleme sisteminin devlet üniversitelerinde uygulanması ve analiz sonucu elde edilen veriler doğrultusunda üniversitelerin bütçe ve etkinliklerine ilişkin sistemin işlerliğinin arttırılabilmesine yönelik çıkarımlar yapılmış ve öneriler sunulmaya çalışılmıştır.

In modern countries, technological advances, an increase in the level of education, awareness of the society, and so on, have begun to settle the question of the actions of the governments and the accountability of the administrators. With this change, it is planned that the financial management systems of the state will be watched. Moreover, with the increase of the number of members of international associations and organizations, a uniform accounting and registration system has become mandatory in order to make comparisons and statistics between member countries.With these developments, it has became important that information can be obtained in a timely, accurate and reliable manner, and the system change became inevitable with the understanding that the used budget and accounting systems could not respond adequately.In this study, the development of accrual-based accounting and performance based budget systems introduced by Law No. 5018 and the progress of implementation and implementation steps in this issue have been tried to be explained. With the implementation, the relatively activities of the 65 state universities in Turkey in 2014 and 2015 were measured using output oriented CCR and BCC models of Data Envelopment Analysis method. As a result of the analysis, it was determined that the ratio of effective universities in total universities is generally over 70%. It has also been achieved that ineffective universities are closer to the activity limit with a score of over 90%. Potential improvements have been made to ineffective universities, generally resulting in major improvements in publication numbers, project numbers and project budgets.Finally, inferences have been made about the implementation of the performance-based budgeting system at state universities and the improvement of the system's functioning of the budget and activities of the universities, and the suggestions have been tried to be presented.It is also aimed to contribute to the proliferation of this method in efficiency measurement of public institution.