Tokat devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde kesici ve delici yaralanma durumlarının incelenmesi

Abstract

Sağlık çalışanları için kesici delici aletlerle meydana gelen yaralanmalar sonucunda başlıca Hepatit B, Hepatit C ve HIV/AIDS olmak üzere 20'den fazla hastalık riski bulunmaktadır. Sağlık çalışanları içerisinde kan yoluyla bulaşan patojenlere en fazla maruz kalan grubu hemşireler oluşturmaktadır. Bu araştırma, bir devlet hastanesinde görev yapmakta olan hemşirelerin son bir yıl içerisinde kesici delici alet yaralanma durumlarını incelemek amacıyla yapılmıştır.Tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma, Ağustos-Eylül 2016 tarihleri arasında Tokat Devlet Hastanesinde çalışan hemşirelerde yürütülmüştür. Veriler araştırmacı tarafından araştırma hakkında bilgi verilen ve çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden hemşirelerle yüz yüze görüşülerek elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemleri olarak sayı (n) ve yüzde (%), gruplar arası karşılaştırmalarda ise Ki-kare testi kullanılmıştır.Çalışmamıza katılan 336 hemşirenin %33,9'u erkek, %66,1'i kadın; yaş ortalaması 33,9 ± 8,1 (19-57 yaş) ; %72,0'ı evli; %22,0'ı lise, %33,0'ı ön lisans, %41,1'i lisans, %3,9'u lisansüstü mezunudur. Hemşirelerin meslekte toplam çalışma süresi %28,6'sının 0-5 yıl, %25,3'ünün 6-10 yıl, %24,4'ünün 11-20 yıl, %21,7'sinin 21 ve üzeri yıl olup; %47,6'sı servislerde, %19,6'sı yoğun bakımlarda, %14,9'u acil, %12,2'si ameliyathane, %5,7'si diğer birimlerde çalışmaktadır. Hemşirelerin %51,5'i meslek hayatları boyunca, %31,8'i son bir yıl içerisinde en az bir kez kesici delici alet yaralanması yaşamış; yaralanmaların büyük kısmı hafta içi günlerde (%76,6) gerçekleşmiş ve hemşirelerin %44,9'u yaralanmayı bildirmiştir. Kesici delici alet yaralanmasına en çok neden olan işlemin enjeksiyon için ilaç hazırlama (%21,5) ve yaralanmaya en sık neden olan aletin enjektör iğnesi (%42,1) olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin yaşı, eğitim durumu, medeni durumu, çalıştıkları bölüm ve toplam çalışma sürelerine göre son bir yılda kesici delici alet yaralanması yaşama durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark tespit edilmemiştir (p>0,05). 19-25 yaş grubunda, 0-5 yıl çalışma süresi olanlarda ve yaralanma aletinin kontamine olmadığı durumlarda bildirim yapma durumunun anlamlı şekilde daha az olduğu, hafta içi ve 08-16 saatleri arasında olan yaralanmalarda bildirim yapma durumunun anlamlı şekilde daha fazla olduğu saptanmıştır (p<0,05). Hemşirelerin %71,0'ının yaralanma öncesi koruyucu önlem aldığı ve %82,2'sinin yaralanma sonrası Hepatit B aşısı yaptırdığı tespit edilmiştir.Bu araştırmanın sonucunda hemşirelerde kesici delici alet yaralanmalarının geçmiş yıllara nazaran düşük olmakla birlikte halen önemli bir sorun olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin çoğu yaralanma öncesi koruyucu önlem kullanmasına karşın bildirim oranları düşük olarak saptanmıştır. Kesici delici alet yaralanmaları hakkında verilmesi zorunlu olan eğitimlerin daha efektif olabilmesi için düzenlemelerin yapılması ve belirli sürelerde hemşirelerin bilgi düzeylerine göre eğitimlerin periyodik olarak tekrar edilmesi önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Kesici Delici Yaralanmalar, Hemşireler, Standart Önlemler

As a result of needlestick sharp injuries in health workers, there is a disease risk for more than 20 diseases such as mainly Hepatitis B, Hepatitis C and HIV / AIDS. Among the health professionals, nurses are the group most exposed to blood-borne pathogens. This study was conducted to investigate needlestick sharp object injuries status of the nurses working on a state hospital in the last one year.This descriptive study was carried out with the nurses working in Tokat Public Hospital between August-September 2016. The data were obtained by face-to-face interviewing with the nurses who were informed about the research, by the researcher and voluntarily participated in the study. Number (n) and percentage (%) distributions were used as descriptive statistical methods in the evaluation of the data, and Chi-square test was used in the comparisons between the groups.33.9% of 336 nurses who participated in the research were male and 66.1% of them were female; the average age was 33.9 ± 8.1 (19-57 years), 72.0% was married, 22.0% was high school graduate, 33.0% had an associate degree, 41.1% had a Bachelor's degree and 3.9% had been a graduate degree. 28.6% of the nurses had a total working time of 0-5 years, 25.3% of them had a total working time of 6-10 years, 24.4% of them had a total working time of 11-20 years, 21.7% of them had a total working time of 21 years and over. 47.6% of them were working in services, 19.6% of them were working in intensive care units, 14.9% of them were working in emergency service, 12.2% of them were working in the operating room and 5.7% of them were working in other units. 51.5% of the nurses experienced a needlestick sharp injury at least once during their occupational life, 31.8% of the nurses experienced a sharp object injury at least once in the past one year. Most of the injuries occurred on weekdays (76.6%) and 44.9% of the nurses reported the injury. It was determined that the most common procedure that cause needlestick sharp injuries was injection preparation (21.5%) and injector needle (42,1%) was the most common device that causes injuries. There was no statistically significant difference between the nurses' age, educational status, marital status, the unit they worked in, the total working time and the needlestick sharp injuries experienced on the last one year (p>0.05). It was found that the reporting status was significantly lower in the 19-25 age group, in nurses with 0-5 years of working time and when the instrument that cause injury was not contaminated; and, It was found that the the reporting of injuries was significantly higher in weekdays and between 08-16 hours (p<0.05). It was found that 71.0% of the nurses had protective measures before the injuries and 82.2% had the Hepatitis B vaccine after injury. As a result of this research, it was determined that the needlestick sharp injuries in nurses were still a major problem, albeit low compared to previous years. Although most of the nurses used preventive measures before the injuries, the reported rates were found to be low. It is recommended that the regulations should be made in order to make the trainings which are obligatory to be given about sharp object injuries more effective and the trainings should be repeated periodically according to the knowledge level of the nurses.Key words: Needle Sharp Injuries, Nurses, Universal Precautions