Norbornadienin yüksek sıcaklık brominasyonu

Abstract

ÖZET NORBORNADİENİN YÜKSEK SICAKLIK BROMİNASYONU Ahmet TUTAR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsi Kimya Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 1995, 56 sayfa Danışman : Doç. Dr. Osman ÇAKMAK Jüri : Doç. Dr. Osman ÇAKMAK Norbornadienin CCI4 içinde 77 °C de yüksek sıcaklık brominasyonundan siklopropanoik bileşikler 39 ve 40 ile normal katılma ürünleri 77, 78, 79 elde edildi. Oluşan ürünler fraksiyonlu kristallendirme, vakum destiiasyonu ve silikajel kolon kromatografisi saflaştırma metodlanyla saf olarak izole edildiler. Reaksiyon mekanizmaları ve ürün yapıları kimyasal reaksiyonlar ve spektroskopik (özellikle NMR spektroskopisi) metodlanyla aydınlatıldı. Stereoizomerlerde bromların konfigurasyonu ve pozisyonu H-NMR Difference NOE metodu ve NMR spektroskopisinde gözlenen y-Gauch eticiyle belirlendi. Stereoselektivite ve syn-brom katılması endo yüzdeki sterlk etitiyle İzah edildi. Bromonorbornadienlerde, sterik faktörlerin kimyasal kaymayı önemli derecede etkilediği görüldü. Sterik etki (y-Gauch Effect) norbornan sistemlerin stereokimyasının tespitinde önemli kriter olduğu görüldü. Tetrabromnorbomanların potasyum tersiyer bütoksit ile HBr eliminasyonu 2,5- ve 2,6-dibromnorbomadienleri 75, 76 verir. Bu ürünler, diğer 2,5- ve 2,6- disübstitüenorbornadien türevlerinin sentezinde anahtar bileşiklerdir. Anahtar Kelimeler: Yüksek sıcaklık bomıinasyonu, Radikalik bromlama, Norbornadienin bromlanması, y- Gauch etki, tetrabromnorbornanlar, Radikalik brom katılması, 2,5- dibromnorbornadien ve 2,6-dibromnorbornadien.

ABSTRACT HIGH TEMPERATURE BROMINATION OF NORBORNADIENE Ahmet TUTAR Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Chemistry Masters Thesis 1995, 56 page Supervisor : Doc.Dr. Osman ÇAKMAK Jury: Doç. Dr. Osman ÇAKMAK High temperature bramination of norbornadiene at 77 °C in CCI4 with Br2 were mainly afforded nonrearrenged additon products 77, 78, and 79 a long with side cyclopropanoic compounds 39 and 40. The formed products were purely isolated fractional crystallization, vacuum destination, silicagel caloumn chromatograpy seperation methods. The reaction mechanisms and structures of the products were observed with chemical reactions and spectroscopic methods, especially with NMR spectroscopy. Establishment of the stereoisomer bromocompounds were made with 1H-NMR Difference NOE method and y-Gauch observed by NMR spectroscopy. Stereoselectivity and Syn-brom addition were expalined with steric hindered endo face of norbornan systems. It was seen that in bronorbornans, steric factors affect chemical shift which can be observed by NMR spectroscopy. The steric influence (y-Gauch Effect) became important important crieterion of in establishment of stereochemistry of norbornane systems. HBr elimination of tetrabromonorbornans 77, 78, 79 with potassium tert- butoxide give 2,5- and 2,6-dibromnorbomadienes 75 and 76. These products are key compounds to synthesize other 2,5- and 2,6-disübstitüted norbornadiene derivatives. Keywords: High temperature bramination, Radicalic bromination, Bromination of norbornadien, y-Gauch effect, tetrabrornonorbornanes, Radicalic bromo addition, 2,5- Dibromonorbomadiene and 2,6-Dibromonorbornadiene.