Bazı metal katyonlarının katı-sıvı ekstraksiyonu

Abstract

ÖZET BAZI METAL KATYONLARININ KATI-SIVI EKSTRAKSİYONU Ayla GÜNGÖR Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi / Tez danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Melek MERDİVAN) Balıkesir, 2000 Geçiş metallerinden Cd(II), Co(II), Ni(II) ve Pb(II) nin parafın (e.n.58- 60°C) ortamında N,N-dibutil-N'-benzoiltiyoüre (DBBT) ligandı kullanılarak ekstraksiyon davranışları 65,0 ± 0,5 °C de incelendi. Her metalin ekstraksiyon veriminde sulu fazın pH'sı, ekstraktantm derişimi, denge oluşum süresi, sulu faz hacminin kontrolü ve kullanılan katı çözücünün etkileri tartışıldı. Çalışılan Cd(II), Co(II), Ni(II) ve Pb(II) iyonlarının 0.5 g parafin içersinde pH 5-7 aralığında 65,0 ± 0,5 °C de 8-10 dakika ısıtılarak nicel ekstraksiyonlan sağlandı. 0.25-0.55 mmol alkollü DBBT çözeltisi ile 10-80 mL sulu fazdaki 2.0- 2.0x10 a.g aralığında metallerin kompleksleşerek parafin ortamında katı sıvı ekstraksiyonlan mümkün olmuştur. Katı organik fazdan metal iyonlarının sulu faza geçişi 1.25-2.0 M HNO3 çözeltisi kullanılarak sağlanmıştır. Ekstraksiyon ve geri ekstraksiyon sonrası sulu fazdaki metal iyonu derişimleri, çeşitli iyonların girişim etkileri alev AAS ile belirlenmiştir.Geliştirilen yöntem, sentetik örnekler, mantar ve sediment örneklerine başarı ile uygulanmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: N,N- dibutil- N' benzoiltiyoüre / Ektraksiyon / Parafın / Geçiş metalleri.

ABSTRACT SOLID-LIQUID EXTRACTION OF SOME CATIONIC METALS Ayla GÜNGÖR Balıkesir University, Institute of Science, Department of Chemistry (M.SC Thesis / Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Melek MERDİVAN) Bahkesir-Turkey, 2000 The solid-liquid extraction behaviour of some transtion metals [M: Cd(II), Co(II), Ni(II) and Pb(II)]by the use of N,N-dibutyl- N'- benzoylthiourea (DBBT) an extractant in paraffin (m.p.58-60 °C)has been investigated at 65.0 ±0.5 °C. The effect of pH of aqueous phase concentration of extractant, equilibration time, the volume of aqueous phase and, solid solvent used on the extraction efficiency of these metals have been discussed. The quantitative extraction of the investigated Cd(II), Co(II), Ni(II) and Pb(II) ions in 0.5 g paraffin at 65.0 ±0.5 °C was accumplished in the pH range of 5-7 by stirring for 8-10 min. In paraffin media, the solid-liquid extraction of 2.0 to 2.0xl02 (j.g metals in 10 to 80 mL aqueous solution with 0.25-0.55 mmol DBBTethanol solution was succeeded. Using 1.25 or 2.0 M HNO3 solution, metal ions in solid organic phase were back extracted to aqueous phase. The determination of metal ions in aqueous phase after extraction and back-extraction was done using flame AAS. The interference effects of various ions were also examined. The method has been applied to the determination of these metals in synthetic samples such as mushrooms and sediment. KEY WORDS: N,N- dibutiyl- N' benzoylthiourea / Extraction / Paraffin / transititon metals 111