Ayçiçeği üretim maliyatine farklı mekanizasyon derecelerinin etkisi

Abstract

ÖZET AYÇİÇE?İ ÜRETİM MALİYETİNE FARKLI MEKAN İZ AS YON DERECELERİNİN ETKİSİ Murat EKER Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Hakinalarl Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 1996, 104 sayfa Danışman : Y. Doç. Dr. Ali KASAP Jüri : Y. Doç. Dr. Ali KASAP : Y. Doç. Dr. Gazanfer ERGUNEŞ : Y. Doç. Dr. Güler ERDEM Bu çalışma; Tokat yöresinde, ayçiçeği üretim maliyetine farklı mekanizasyon derecelerinin etkisini, tesbit etmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla minimum insan işgücünün kullanıldığı modern metot ( 1. metot ), çiftçi uygulaması ( 2. metot ) ve ilkel yetiştirme tekniği ( 3. metot ) ile karşilaştirilmıştlr. Bu üç farklı metotdaki, makina maliyetini tesbit için, 14 farklı tarım alet veya makinasi ile 21 adet tarla denemesi gerçekleştirilmiştir. Tarla denemelerinden elde edilen veriler, ZET ( Zaman Etüdü ) bilgisayar programından geçirilerek, hem istatistiki kontroller yapılmış, hem de standart veriler elde edilmiştir. Sonuç olarak; 1. metotda 9 farklı tarım alet veya makinası kullanılmış ve sulama dışında tüm işlemler makina işgücü ile gerçekleştirilmiştir. Toplam olarak 1. metotda 8.489 h/ha makina işgücü ile 20.878 h/ha insan işgücü kullanılmıştır. 2. metotda 8 farklı tarım alet veya makinası kullanılmış, toplam olarak 7.447 h/ha makina işgücü ile 93.262 h/ha insan işgücü kullanılmıştır. 3. metotda ise 4 farklı tarım alet veya makinası kullanılmış, bu yöntemde de 22.995 h/ha makina işgücü ile 358.305 h/ha insan işgücü harcanmıştır.Makina maliyetlerinin hesaplanmasında, enflasyon etkisini dikkate alan maliyet hesaplama yöntemi kullanılmıştır. Maliyetleri ise üç ana unsur oluşturmuştur. Bunlar, makina işgücü maliyeti, insan işgücü maliyeti ve girdi maliyeti ' dir. Bu maliyetlerin toplam maliyet içindeki oranı ise, metotlara göre şu şekilde elde edilmiştir. 1. metotda makina maliyeti % 37.00, insan işgücü maliyeti % 3.35, girdi maliyeti ise % 59.65'dİr. 2. metotda makina maliyeti % 29.14, insan işgücü maliyeti % 15.17, girdi maliyeti ise % 55.69'dur. 3. metotda ise makina maliyeti % 27.42, insan işgücü maliyeti % 32.97, girdi maliyeti ise % 39.61'dir. Bütün bu unsurlar dikkate alınarak, toplam maliyet hesaplandığında, 1. metotda 15708987 TL/ha, 2. metotda 16726338 TL/ha, 3. metotda 30191326 TL/ha elde edilmiştir. Metotlar, 1. metoda göre karşılaştırıldığında ise şu sonuçlar elde edilmektedir. Makina işgücü kullanımında; 1. metotda, 2. metoda göre % 13.99 daha fazla gerçekleşmiştir. 3. metotda ise makina işgücü kullanımı ile yapılan işlem sayısı, diğer metotlara göre oldukça azdır. Buna rağmen makina işgücü kullanımının diğer metotlardan fazla olduğunu görmekteyiz. Bunun nedeni harmanlama işlemindeki, yoğun makina işgücü kullanımından ileri gelmektedir. Harmanlama işlemi dikkate alınmadığında, 1. metotda, 3. metoda göre % 98.43 daha fazla makina işgücü kullanımı gerçekleşmiştir. insan işgücü kullanımda ise, 1. metotda, 2. metoda göre % 77.51, 3. metoda göre. ise % 9.4.1.7 daha az insan işgücü kullanılmıştır. Bu durum 2. metotda bakım işçiliğinden, 3. metotda ise bakım ve hasat-harman işçiliğinden ileri gelmektedir. Girdi kullanımında ise 1. metotda, 2. metoda göre % 0.60 daha fazla, 3. metoda göre ise % 21.65 daha az kullanım olmuştur. Toplam maliyette ise bu unsurların etkisi sonucunda; 1. metot, 2. metoda göre % 6.08, 3. metoda göre ise % 47.97 tasarruf sağlamıştır. Özet olarak şu öneriler de bulunulabilinir. Tokat yöresinde, ayçiçeği yetiştiricilerinin makinalaşma düzeyi genel olarak iyi bir düzeydedir. Bunun yanısıra, universal ekim makinaları ile ekim yerine, pnömatik ekim makinalarıni kullandırmaya teşvik etmek, gerek tohum masrafı ve gerekse seyreltme işçiliğinin olmaması yönünden, yetiştiricilik maliyetine olumlu yönde etkiedecektir. Yapılan bu araştırma sonucunda, çiftçi uygulaması ile modern metot arasında, toplam maliyetlerde farklılığın az olması, birim insan işgücü ücretinin düşük olması ile birlikte ilaçlama ve makina maliyetinin yüksek olmasından ileri gelmektedir. Gelecekte bu durumun değişeceği ve özellikle insan işgücü maliyetinin yükseleceği, göz önünde bulundurularak, insan işgücünü minimum düzeye düşürmek için gerekli çalışmaların yapılması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler : Ayçiçeği Mekanizasyonu, Makina ve İnsan İşgücü Kullanımı, Üretim Maliyeti.

ABSTRACT THE EFFECT ON PRODUCTION COST OF SUNFLOWER OF DIFFERENT MECHANIZATION LEVELS Murat EKER,, Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Agricultural Machines Masters Thesis 1996, 104 page Supervisor : Asst. Prof. Dr. Ali KASAP Jury : Asst. Prof. Dr. Ali KASAP : Asst. Prof. Dr. Gazanfer ERGUNEŞ : Asst. Prof. Dr. Güler ERDEM This experiment was carried out to determine the effect on production cost of Sunflower of different mechanization levels in Tokat province. Therefore, it was compared traditional method (second method) and primordial method (third method) with the method used minimum labour power (first method). 21 field trials were carried out to determine the cost of machines in the three different methods through 14 different agricultural equipments. Data of each one trial were given to `ZET` computer program and standart data was taken from this computer program. Besides the data were controlled as statistical. In the result; different nine agricultural equipments were used in the first method and all operations were done with machines without irrigation. In the first method; it was used total 8.489 h/ha machine power and 20.878 h/ha labour power. In the second method; it was used eight agricultural equipments, total 7.447 h/ha machine power and 93.262 h/ha labour power. In the third method; it was also used four agricultural equipments; total '22i 995 h/ha machine power and 358.305 h/ha labour power.While accounted of machine costs were taken into consideration effect of inflation. There are three basic elements in the cost of machine. These are cost of machine, cost of labour and cost of input. Ratios of these costs according to the methods are : 37.00 % cost of machine, 3.35 % cost of labour and 59.65 % cost of input in the first method; 29.14 % cost of machine, 15.17 % cost of labour and 55.69 % cost of input in the second method; 27.42 % cost of machine, 32.97 % cost of labour and 39.61 % cost of input in the third method. In the result total costs are 15708987 TL/ha for the first method, 16726338 TL/ha for the second method and 30191326 TL/ha for the third method. If the first method was compared with other methods, it is obtained those results. Using of machine power in the first method was more 13.99 % than in the second method. Number of operations obtained with using of machine in the third method were less than other methods. Although, using of machine power in the third method was more than other methods. This situation; was happened because of too much using of machine power the threshing operation. When not taken consideration of threshing operation in the third method; using of machine power in the first method was more 98.43 % than the third method. Using of labour power in the first method was less 77.51 % than in the second method, 94.17 % than in the third method. This situation; was happened because of labour of maintanence in the second method and labour of maintanence and harvesting + threshing in the third method. Using of input in the first method was more 0.60 % than the second method and less 21.65 % than the third method. In the result; for total cost, the first method was more economic 6.08 % according to the second method and 47.97 % according to the third method. We can propose those according to these results. Mechanization level of sunflower producers in Tokat province are generally high. However, to encoruge using pneumatic sowingmachine instead of universal' sowing machine, will, affect positive on the cost of production because of amount of seed and labour of maintanence. At the result of this experiment, difference of total costs is small between traditional method and modern method. This situation was happened because of price of labour power is low, cost of spring is high and costs of machines are high. In future, to take consideration of price of labour power will be high; necessary works should make for using of minimum labour power today. Key Words : Mechanization of Sunflower, Using of Machine and labour powers, Cost of Production.