Kazova ve Niksar Ovasında yer alan Yeşilırmak ve Kelkit Çayı teras topraklarının toprak gelişim oranları

Abstract

ÖZET KAZO VA VE NİKSAR OVASINDA YER ALAN YEŞİLIRMAK VE KELKİT ÇAYI TERAS TOPRAKLARININ TOPRAK GELİŞİM ORANLARI KENAN KILIÇ GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK ANA BİLİMDALI DOKTORA TEZİ 1998, 96 Sayfa Danışman : Prof. Dr. Alper DURAK Jüri : Prof. Dr. Alper DURAK Prof. Dr. Ural DİNÇ Prof. Dr. M. Rıfat DERİCİ Bu çalışmanın amacı, Yeşilırmak ve Kelkit çayı teras topraklarının toprak gelişim oranlarının belirlenmesidir. Toprak gelişim oranlan, Harden (1982) tarafından geliştirilen ve 8 toprak özelliğini içeren (Rubifikasyon, melenizasyon, total tekstür, strüktür, kuru kıvam, nemli kıvam, pH ve kil filmleri) bir Toprak Gelişim İndeksi kullanılarak belirlenmiştir. Ancak her iki çalışma alanında da kil filmleri tanımlanamadığı için, bu özellik Toprak Gelişim İndeks hesaplamasında kullanılmamıştır. Kazova ve Niksar ovasındaki iki chronosequence'de yürütülen bu çalışmada Toprak Gelişim Oranlan zamanla artmıştır. Ancak bu oran B horizonu oluşucak kadar yüksek değildir. Çalışılan her iki alanda da toprak özelliklerinin gelişimi lineer, logaritmik veya üssel fonksiyonlar şeklinde artma veya azalma göstermiştir. Topraklar çok gençolduklarından toprak gelişimi yüzeyin yaklaşık 50 cm' sinde meydana gelmiştir. Ancak gömülü toprakların olduğu profillerdeki gelişim, yüzey toprağından daha fazladır. Her iki çalışma alanınında iklim, vejetasyon, ana materyal ve topografyalarının aynı olmasına rağmen, Yeşilırmak teras topraklarının toprak gelişim oranlan, Kelkit çayı teras topraklarına göre daha yüksek bulunmuştur. Çalışma alanlarının toprak gelişim oranlarının toprak oluş faktörlerinden çok, taban suyu seviyesi, organik madde ve kil miktarı gibi toprak özelliklerine bağlı olduğu görünmektedir. Anahtar Kelimeler : Toprak Gelişim İndeksi, Toprak Gelişim Oranlan, Horizon İndeksi, Profil İndeksi, Profil Gelişim İndeksi

m ABSTRACT RATES OF SOIL DEVELOPMENT OF YEŞILIRMAK AND KELKİT RIVER TERRACE SOILS IN KAZOVA AND NTKSAR BASINS KENAN KILIÇ GAZİOSMANPAŞA UNIVERSITY GRADUATE SCHOOL OF NATURAL AND APPLIED SCINECE DEPARTMENT OF SOn, SCINECE DOCTORATE THESIS 1998, 96 Pages Supervisor : Prof. Dr. Alper DURAK Jury : Prof. Dr. Alper DURAK Prof. Dr. Ural DİNÇ Prof. Dr. M. Rıfat DERİCİ The objective of this study was to determine the rates of soil development in Yeşilırmak and Kelkit river terraces. The rates of soil development was determined by using a soil development index, combining eight soil properties, and designed by Harden (1982). of the eight properties used by index, the clay films have not been used to calculate soil development index and also was not detected in both areas. In this study applied to the two chronosequence in Kazova and Niksar basin, the rates of soil development increased with time. However, this rate was eneough to form a B horizon. In both areas, the development of soil properties was increased or decreased lineerly, logartimically or exponentially functions. Since the soils are very young the soil development occured approximately at 50 cm below the surface. But, the soil development of the buried soil profiles was greater than surface soil.IV Although, both areas have the same climate, vejetation, parent material and topography, the rates of soil development in Yeşilırmak terrace soils was found to be higher than that in Kelkit terrace soils. The soil development rates in the study areas were affected by the soil properties such as level of ground water, organic matter content and amount of clay more than the factors of soil formation. Key Words : Soil Development Index, The Rates of Soil Development, Horizon Index, Profile Index, Profile development Index