Kısıtlar teorisi ve bir deneme çalışması

Abstract

1970'li yıllarla beraber Japonya ve diğer doğu ülkelerinden gelen rekabet baskısıyla krize giren Amerika ve Avrupa'daki işletmeler bu durumu aşmak için çeşitli arayışlara girmişlerdir. Bunlardan bazıları tam zamanında üretim ve toplam kalite yönetimi gibi Japonya kökenli yaklaşımları benimserken bazıları da özgün yöntemlere yönelmişlerdir. Dr.Eliyahu Goldratt tarafından geliştirilen Kısıtlar Teorisi de bu yönelimin bir sonucudur. Kısıtlar Teorisi genel anlamda bir yönetim felsefesi olarak ele alınabilir. Hedefi olabilecek yüksek performansın önünde bir engel olan kısıtları bulup, onları etkin hale getirerek sistem çıktısını, dolayısıyla satışlar yoluyla kazanılan parayı artırmaktır.[4]Bu çalışmada önce kısıtlar teorisinin tarihsel gelişimi anlatılmış daha sonra, tanımı ve özelliklerinden bahsedilmiştir. Diğer bölümlerde ise sırasıyla, Kısıtlar teorisinin unsurları, materyal ve yöntem, düşünce süreçleri ve yapılan uygulama ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.Uygulamada öncelikle fabrikadaki sorun yani kısıt tespit edilmiş (Makas üretimi için Merkez deliği prosesi,Zirai alet için kaynak atelyesi) ve daha sonra bu kısıtın nasıl kullanılacağına karar verilmiştir (Kapasite kısıtı göz önünde bulundurularak en uygun ürün karması tesbit edilmiştir). Üçüncü aşama olarak da kısıt karşısında her şey ikinci plana alınmış yani ?kapasite kısıtlı kaynağın? kapasitesine göre ürün karması belirlenmiş ve üretim hattındaki bütün makineler belirlenen ürün karmasına göre çalıştırılmıştır. Klasik maliyet muhasebesine göre bu uygulama çelişki anlamına gelmektedir. Çünkü kapasite kısıtlı kaynak dışındaki makineler, hedeflenen ürün karmasındaki ürünleri ürettikten sonra boş beklemektedirler. Klasik yaklaşım bunun etkinlik ölçülerine ters olduğunu ileri sürer. Ancak kısıtlar teorisi kapasite kısıtlı kaynağın üretebileceğinden daha fazla ürün üretmesinin ara stokları, dolayısıyla maliyetleri artıracağını ileri sürer. Dördüncü aşama olarak kısıtın ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların hedefi; darboğaz oluşturan kaynağın kapasitesinin artırılmasıdır.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Kısıtlar Teorisi/ Klasik Maliyet Muhasebesi/ Darboğaz Kaynak Yönetimi.

By The 1970s, after the American and European companies experienced exhaustive competition coming from the far-eastren countries, they initiated several projects to overhaul their competitiveness. While some of these were about to adopt the approaches such as Just In Time (JIT) and Total Quality Management ( TQM) which were originated by the Japanese, others involved inventing their own methodology to boost the competitivenes. Theory of Constraints (TOC), which was developed by Dr.Eliyahu Goldratt , is an end product of such an approach.Basically, Theory of Constraints can be considered as a management philosophy. It?s goal is to find the obstacles preventing an organization from achieving its highest potential performance, then remove those obstacles and install the management measures to increase to the output of the system, which is the Money coming through sales[4].In this study, firstly the historical stage of development, and than descriptions and properties of the Theory of Constraints have been presented. In the other chapters, the components of the Theory of Constraints, material and methods, processes of thought and the executed application have been explained, rigorously and respectively. Firstly, the problems or constraints in the plant which are central hole drilling process and welding workshop for leaf spring production and agricultural tools, respectively, have been determined at the time of application process. Subsequently, it was decided how to use this constraints. The optimal product mixture have been determined by taking into account constraint of capacity. At the third stage, every things in the face of the constraint was postponed. Namely, the product mixture have been designated according to the capacity of the resource with the capacity constraint and all of the machines in the manufacturing line have been operated in accordance with the product mixture. This application means paradox according to classical cost accounting. Because machines except the resource with the capacity constraint were seized up after that the machines manufactured the products in the product mixture planed. Old Approach propounds that this is incompatible with efficiency criterions. However, Theory of Constraints adduce that, the resource with the capacity constraint manufactures the products more than the production under normal conditions, increases the interval stocks accordingly the costs. At the fourth stage, the actions which eliminate the constraints were realized. The aim of these actions are the increasing of the capacity of the resource making up the bottleneck .Key Words: Theory of Constraints / Classical Cost Accounting / The Management of The Resource with Bottleneck.