Tokat ili Erbaa ilçesinde şeker pancarı yetiştiren işletmelerin ekonomik analizi

Abstract

ÖZET TOKAT İLİ ERBAA İLÇESİNDE ŞEKER PANCARI YETİŞTİREN İŞLETMELERİN EKONOMİK ANALİZİ Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 2000, 102 sayfa Danışman : Doç. Dr. Osman KARKACEER Jüri : Doç. Dr. Osman KARKACIER Jüri : Doç. Dr. Adnan ÇİÇEK Jüri : Doç. Dr. Burhan ÖZKAN Bu araştırmada Tokat ili Erbaa ilçesinde şeker pancarı yetiştiriciliği yapan 103 tarım işletmesine ait, anket yöntemi ile elde edilen veriler kullanılmıştır. Üretim dallan düzeyinde brüt marj analizlerine yer verilmiştir. Brüt marj analizlerine göre dekara en yüksek kâra sahip üretim dalı kuru soğan(s) 46 663 190 TL' dir. Bunu tütün (k) 43 866 340 TL ve bağ(k) 43 626 980 TL. Şeker pancarının dekara brüt marjı 33 650 350 TL olarak bulunmuştur. Üretim dallan düzeyinde analizlerin yanı sıra işletme bir bütün olarak değerlendirilmiştir. Buna göre brüt hasıla 3 258 140 100 TL, net hasıla 124 247 200 TL, net çiftlik geliri (tanmsal gelir) 1 293 203 310 TL ve toplam aile geliri 1 333 562 530 TL olarak bulunmuştur. Araştırmada şeker pancarının tam maliyet hesaplaması yapılmıştır. Buna göre şeker pancarının dekara maliyeti 79 944 380 TL, brüt üretim değeri 89 400 260 TL, net kân 9 455 880 TL ve oransal kân 1,118 olarak bulunmuştur. Aynca şeker pancan üretimini (output) etkileyen faktörlerin fonksiyonel analizi yapılmıştır. Cobb-Douglas tipi üretim fonksiyonunun kullanıldığı çalışmada inputlann üretim elastikiyetleri, marjinal verimleri, etkinlik katsayısı ve yorumlan yapılmıştır. En önemli değişkenlerin belirlenmesi amacıyla step-wise işlemi uygulanmıştır. Tüm bu işlemler sonucu X2 (sulama sayısı) ve X7 (şeker pancan yetiştirilen arazi genişliği) faktörlerinin az, X4 (kullanılan işgücü) faktörünün aşın kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer değişkenler hakkında yorum yapılmasının sakıncalı olacağından bahsedilmiştir. Anahtar Kelimeler : Şeker Pancan Üretim Ekonomisi, Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonu, Step-wise İşlemi, Etkinlik Katsayısı

n ABSTRACT ECONOMIC ANALYSIS OF FARMS GROWING SUGARBEET IN ERBAA COUNTY OF TOKAT PROVINCE Z. Gökalp GÖKTOLGA Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Economics Master Thesis 2000, 102 page Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Osman KARKACIER Jury : Assoc. Prof. Dr. Osman KARKACIER Jury : Assoc. Prof. Dr. Adnan ÇİÇEK Jury : Assoc. Prof. Dr. Burhan ÖZKAN In this study data collected by survey medhod from 103 farms growing sugarbeet in Erbaa county of Tokat province have been used. Gross-margin analysis was made for all crops. According to the results of the analysis, the highest gross-margin belongs to onion (TL/ha 466 631 900). The gross margin of other crops are TL/ha 438 663 400 for tobacco, TL/ha 436 269 800 for grape. Gross margin for sugarbeet was calculated TL/ha 336 503 500. In addition, farms have been evaluated as a whole. Gross Revenue, Net Revenue, Farm Income and Total Family Income have been calculated as TL/ha 32 581 401 000, TL/ha 1 242 472 000, TL/ha 12 932 033 100, and TL/ha 13 335 625 300, respectively. The cost of sugarbeet (TL/ha 799 443 800), Gross Production Value (TL/ha 894 002 600), Net Profit (TL/ha 94 558 800), Rational Profit (1.118) were calculated in the study. The functional analysis of factors affecting sugarbeet production was made. Step wise operation was applied in order to determine the most important variables. It has been determined that independent variables X2 (number of irrigation) and X7 (land size of sugar beet) were used less but X4 (labor) was used more. Key words: Product economics of sugarbeet, Cobb-Douglas Production Function, Step wise Operation, Coefficient of Efficiency