Amasya ili Suluova ilçesinde sığır besiciliği yapan işletmelerin ekonomik analizi

Abstract

ÖZET AMASYA İLİ SULUOVA İLÇESİNDE SIĞIR BESİCİLİĞİ YAPAN İŞLETMELERİN EKONOMİK ANALİZİ Murat SAYILI Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Doktora Tezi 2001, 202 sayfa Danışman : Prof. Dr. Kemal ESENGÜN Jüri : Prof. Dr. Kemal ESENGÜN Prof. Dr. Ahmet ÖZÇELİK Doç. Dr. Osman KARKACIER Doç. Dr. Ergün DEMİR Doç. Dr. Adnan ÇİÇEK Bu araştırmada, Amasya İli Suluova İlçesi sığır besiciliği yapan işletmelerin ekonomik analizi yapılarak, bunların başarı durumları, üretim maliyetleri ve karlılık durumları belirlenmiştir. Ayrıca canlı ağırlık artışı üzerine etki eden faktörler de tespit edilmiştir. Araştırmada kullanılan veriler, bölgede sığır besiciliği yapan 141 adet işletmeden anket yoluyla elde edilmiştir. Örnek hacminin tespitinde Neyman Yöntemi kullanılmıştır. İncelenen işletmeler 1-10, 11-30, 31-60 ve 61 baştan daha fazla sığır besleyen işletmeler olmak üzere dört büyüklük grubuna ayrılmıştır. İşletmeler ortalamasına göre ırklar itibariyle besiye alınan hayvan sayısı; yerli ırk 11,21 adet, melez ırk 9,45 adet, kültür ırkı 21,79 adet ve manda 0,46 adettir. Yerli ırklarda canlı ağırlık artışı 205,39 kg/baş, besi süresi 271,27 gün, günlük canlı ağırlık artışı 757,14 g/baş ve sağlanan karkas miktarı ise 190,34 kg/baş'tır. Bu değerler sırasıyla; melez ırklarda 217,32 kg/baş, 250,98 gün, 865,89 g/baş ve 201,01 kg/baş; kültür ırklarında 288,46 kg/baş, 273,26 gün, 1055,62 g/baş ve 293,58 kg/baş; mandalarda ise 235,13 kg/baş, 255,00 gün, 922,08 g/baş ve 269,23 kg/baş'tır. Üretim masrafları içerisinde en yüksek paya hayvan materyali ve yem sahiptir. 1 kg canlı ağırlık artışı için; yerli ırklarda 9,107 kg, melez ırklarda 8,613 kg, kültür ırklarında 7,672 kg ve mandalarda 9,663 kg yem yedirilmektedir. Besiye alınan sığırların büyük çoğunluğu 1-2 yaş arasıdır ve il dışından sağlanmaktadır. Besicilerin büyük çoğunluğu finans ihtiyacını kredi kullanmak suretiyle karşılamaktadır. Üreticilerin en önemli sorunları girdi temini ve satış aşamasındadır. Sığır besiciliği üretim faaliyetinin ekonometrik analizi sonucu, canlı ağırlık artışına etki eden en önemli faktörler; sığırların besi başı canlı ağırlıkları, kaba yem miktarı, besi süresi, ahır kapasitesi ve işgücü olarak tespit edilmiştir. İşletmelerin %17,02'sinin başarısız, %74,47'sinin orta derecede başarılı ve %8,51'inin de başarılı olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Ekonomik analiz, besi süresi, canlı ağırlık artışı, canlı ağırlık maliyeti, canlı ağırlık artış maliyeti, besi üretim masrafı, ekonometrik analiz

II ABSTRACT ECONOMIC ANALYSIS OF CATTLE FATTENING FARMS IN SULUOVA DISTRICT OF AMASYA PROVINCE Murat SAYILI Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Economics PhD Thesis 2001, 202 page Supervisor : Prof. Dr. Kemal ESENGÜN Jury : Prof. Dr. Kemal ESENGÜN Prof. Dr. Ahmet ÖZÇELÎK Assoc. Prof. Dr. Osman KARKACIER Assoc. Prof. Dr. Ergun DEMİR Assoc. Prof. Dr. Adnan ÇİÇEK In this study, degrees of success, production costs and profitability of cattle fattening farms in Suluova district of Amasya province have been determined. In addition, the factors affecting live weight gain have been determined. Data used in the study were collected from 141 cattle fattening farms by survey. The Method of Neyman was used in the determination of sample size. Farms were divided into four size groups as having less than 10 cattle (first group), between 11 and 30 cattle (second group), between 3 1 and 60 cattle (third group) and 61 and more cattle (fourth group). Cattle fattening farms have 11,21 native breed, 9,45 cross-breed, and 21,79 culture breed catties, and 0,46 water buffalo as average. For native breed catties, live weight gain, fattening buration, daily live weight gain, and carcass weight were 205,39 kg, 271,27 day, 757,14 g, and 190,34 kg per cattle, respectively. The same figures were 217,32kg, 250,98 day, 865,89 g, and 201,01 kg per cattle for cross-breed catties. Culture breed catties have 288,46 kg live weight gain, 273,26 day fattening duration, 1055,62 g daily live weight gain, and 293,58 kg carcass weight. The same figures were 235,13 kg, 255,00 day, 922,08 g, and 269,23 kg for water buffalo. Animal material and feed have the highest ratios within the production costs. For 1 kg live weight gain, the amount of feed consumed by native breed, cross-breed, culture breed catties, and water buffalo are 9,107 kg, 8,613 kg, 7,672 kg and 9,663 kg, respectively. The bulk of catties fattening were 1-2 years old, and obtained from outside of province. The majority of cattle fattening farms have used credits for their financial necessities. Cattle fattening farms face the most important problems during taking input and marketing stage. As a result of econometric analysis, it has been found that the most important factors affecting live weight gain are initial live weights of catties, amount of forage consumption, fattening duration, stable capacity and labour. According to degrees of success, it has been found that 17,02% of farms were non- successful, 74,47% medium successfull and 8,51% head successful. Key Words: Economic Analysis, Fattening Duration, Live Weight Gain, Cost of Live Weight, Cost of Live Weight Gain, Cost of Fattening Production, Econometric Analysis