Tokat Kazova koşullarında bazı atdişi melez mısır (Zea mays indendata L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi

Abstract

Mısır üretimini artırmak için bölgenin ekolojik koşullarına uygun çeşitlerin seçimi, büyük önem arz etmektedir. Çalışma, Türkiye'de son yıllarda birinci ürün döneminde yaygın olarak üretimi yapılan ve pazar değeri yüksek olan 15 adet tek melez atdişi mısır çeşidinin (Isıdora, LG2640, TTM813, Helen, Sele, Shemal, RX788, DKC585, DKC6610, Tietar, P32W86, P32K61, Dramca, OSSK596 ve ADA9510) Tokat-Kazova koşullarında verim, verim unsurları ve bazı tarımsal özelliklerini belirlemek amacıyla 2009 yılında yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Ekim, 7 m uzunluğundaki parsellere sıra arası 70 cm, sıra üzeri 20 cm olacak şekilde 27 Nisan 2009 tarihinde elle yapılmıştır. Her bir parsel sekiz sıradan oluşmuştur. Araştırmada bütün parsellere dekara 18 kg saf azot ve 6 kg P2O5 hesabıyla gübre verilmiştir. Fosforlu gübrenin tamamı ekimle birlikte, azotlu gübrenin ise yarısı ekimle, diğer yarısı bitkiler 40-50 cm ulaştığı zaman verilmiştir. Hasat, 7 Ekim 2009 tarihinde yapılmıştır. Elde edilen veriler deneme desenine uygun olarak varyans analizine tabii tutulmuş ve önemlilik gösteren ortalamalar arasındaki farklılıkları saptamak için Duncan testi uygulanmıştır.Araştırmada, bitki başına koçan sayısı hariç incelenen diğer özellikler bakımından genotipler arasında önemli farklılıklar elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde; çeşitlerin tepe püskülü çıkarma süresi 66,0-73,0 gün, koçan püskülü çıkarma süresi 68,0-75,0 gün, olgunlaşma süresi 129,7-138,0 gün; bitki boyları 217.7-280.3 cm, ilk koçan yükseklikleri 101.7 ? 138.0 cm, bitki başına koçan sayıları 0.97-1.04 adet, koçan uzunlukları 20,0-23,2 cm, koçanda tane sayısı 629-782 adet, tek koçan verimi 179,7 - 249,4 g, bin tane ağırlığı 292.0 - 388,3 g, hektolitre ağırlığı 70.1 - 79.3 kg/hl arasında değişiklik göstermiştir. Atdişi mısır çeşitlerinin dekara tane verimleri 1244-1849 kg arasında değişmiştir. Dekara tane verimi en yüksek Shemal çeşidinden, en düşük tane verimi ise TTM 813 çeşidinden elde edilmiştir. Çalışmada, yüksek verim veren Shemal, Helen, P 32 W 86 ve Isıdora çeşitlerinin daha geç, Dracma ve Rx 788 çeşitlerinin ise daha erken olgunlaştığı görülmektedir. Tokat'ta geçci çeşitlerde nem sorunun ortaya çıkmasından dolayı erkenci çeşitlerin seçimi zorunludur, ancak bu çeşitlerin tane nemini de çabuk kaybetme özelliğinde olması gerekmektedir.

Corn cultivars have to grow at suitable for ecological conditions of region for high corn production. The research was conducted therefore to determine the yield, certain yield and agronomic components of fifteen dent corn cultivars (Isıdora, LG2640, TTM813, Helen, Sele, Shemal, RX788, DKC585, DKC6610, Tietar, P32W86, P32K61, Dramca, OSSK596 and ADA9510) which grown as main crop and have high economic values in Tokat-Kazova conditions in the 2009 growing season. The trial was conducted by the randomized complete block experimental design with three replications. The seeds were sown in 7 m long eight-row plots with 70 cm between rows on 27 April, 2009. Each plot has eight rows. In the research, 18 kg pure N and 6 kg P2O5 per decare was applied to each plot. All of the phosphorus fertilizer was applied at sowing while nitrogen fertilizer was splitted, half applied at planting and half when the plants were 40-50 cm. Harvest was performed at 7 September 2009. The data collected from the trials were subjected to the analysis of variance in accordance with the experimental design, and the means with statistically significant differences were compared using the Duncan multiple range test.In the trial, differences among varieties were significant for all studied characteristics, except for number of ears per plant. According to results; tasseling periods of cultivars varied from 66,0 to 73,0 days, silking periods from 68,0-to 75,0 days, maturity periods from 129,7 to 138,0 days; plant height from 217.7 to 280.3 cm, first ear height from 101.7 to 138.0 cm, number of ear per plant from 0.97 to 1.04, ear length from 20,0 to 23,2 cm, number of kernels per ear from 629 to 782, single ear weight from 179,7 to 249,4 g, 1000 kernel weight from 292.0 to 388,3 g, test weight from 70.1-79.3 g. Grain yield per decare of cultivars also varied from 1244 to 1849 kg. The highest grain yield was obtained from Shemal whereas the lowest grain yield was obtained from TTM-813. Shemal, Helen, P 32 W 86 and Isıdora with high grain yield had a longer period for maturity, but Dracma and Rx 788 were earlier for maturity period. Earlier cultivars should be selected at corn cultivation in ecological conditions of Tokat because of the lower grain moisture content at harvest, however, these cultivars have to give grain moisture rapidly.