Tokat-Kazova şartlarında bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin verim ve verimle ilgili özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma 2014 yılında Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme arazilerinde 24 çerezlik ayçiçeği genotipinin verim ve verim öğelerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak dizayn edilmiştir. Çalışmada, çıkış süresi, çıkış-tabla oluşumu süresi, çıkış-çiçeklenme süresi, yaprak sayısı, bitki boyu, tabla çapı, fizyolojik olum süresi, sap çapı, tablada tane sayısı, boş tane oranı, tohumların genel görünümü, kabuk oranı, iç oranı, tane boyu, tane eni, bin tane ağırlığı, tohum irilik grupları, hektolitre ağırlığı, lezzet değeri, tohum verimi, tane içi yağ oranı, kabuklu tane yağ oranları incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, çıkış-çiçeklenme süresi 60-69 gün, bitki boyu 123,6-192,4 cm, tabla çapı, 15,1-22,2 cm, fizyolojik olum süresi 104-113 gün, tablada tane sayısı, 498-1184 adet, boş tane oranı, %5,5-25,0, kabuk oranı % 41,9-55,8, tane boyu, 19-30 mm, tane eni, 7,1-9,0 mm, bin tane ağırlığı, 122,7-179,4 g, hektolitre ağırlığı 16,7-27,6 kg, tohum verimi, 217,0-512,9 kg/da, tane içi yağ oranı, % 37,0-44,1 ve kabuklu tane yağ oranı, % 17,7-24,8 arasında değiştiği belirlenmiştir. Bu çalışmada, en yüksek tohum verimine sahip Baklan/Denizli (512,9 kg/da) ve AYBAK-2013-12-DAÇ13099 (483,1 kg/da) genotiplerinin yörede yetiştiriciliğinin yapılabileceği sonucuna varılmıştır.

This research was carried out to determine yield and yield components of 24 confectionary sunflower genotypes in the Experimental Field of Gaziosmanpasa University, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops in 2014. The experiment was designed as randomized block with three replications. In this study, emergence period, head formation period, flowering period, number of leaves, plant height, head diameter, physiological maturity period, stem diameter, number of kernel per head, ratio of empty kernel, general appearance of the kernel, ratio of hull, dehulled kernel, length of kernel, width of kernel, thousand kernel weight, groups of kernel size, test weight, flavor value, kernel yield, oil in dehulled kernel, oil rate in whole kernel were examined. According to the obtained results, flowering period varied from 60 to 69 day, plant height from 123,6 to 192,4 cm, head diameter from 15,1 to 22,2 cm, physiological maturity period from 104 to 113 day, number of kernel per head from 498 to 1184, ratio of empty kernel from %5,5 to 25,0, the ratio of hull from % 41,9 to 55,8, the lenght of kernel from 19 to 30 mm, the width of kernel from 7,1 to 9,0 mm, thousand kernel weight from 122,7 to 179,4 g, test weight from 16,7 to 27,6 kg, kernel yield from 217,0 to 512,9 kg/da, oil rate in dehulled kernel from % 37,0 to 44,1, oil rate in whole kernel from % 17,7 to 24,8. It was concluded that the highest yielding genotypes of Baklan/Denizli and AYBAK-2013-12-DAÇ13099 can be used for confectionary sunflower growing in Tokat-Kazova region.