Üstün yetenekli öğrencilerle akranlarının çevre okuryazarlığı düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında, Bilim ve Sanat Merkezi?nde (BİLSEM) bulunan üstün yetenekli öğrencilerle normal okullarda bulunanakranlarının çevre okuryazarlık düzeylerini karşılaştırmaktır. Araştırmanın örneklemini, Amasya ilindeki 6 devlet okulunda öğrenim gören, 6., 7. ve 8. sınıftaki 364 öğrenci ile BİLSEM?e devam 34 üstün yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, oranlı küme örnekleme modeli kullanılmış; alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeye sahip okullar buna göre seçilmiştir. Araştırmada nicel ve nitel verilerin bir arada olduğu karma araştırma deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından hazırlanan, geçerliliği ve güvenirliği sağlanmış ?Çevre Bilgisi Testi (ÇBT)?, ?Çevresel Duyuş Ölçeği (ÇDYÖ)?, ?Çevresel Davranış Ölçeği (ÇDVÖ)? ve ?Bilişsel Beceri Görüşme Formu (BBGF)? kullanılmıştır. Ölçeklerin geçerlilik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla 258 ortaokul öğrencisi ile pilot uygulama yapılmıştır. Pilot uygulama sonucunda, ÇBT?nin KR-20 güvenirliği 0,773, ÇDYÖ?nün Cronbach Alpha güvenirliği 0,807, ÇDVÖ?nün Cronbach Alpha güvenirliği 0,860 ve görüşme formunun güvenirliği ise 0,880 olarak tespitedilmiştir. Faktör analizi neticesinde, çevresel duyuş ve çevresel davranış ölçeklerinin üç faktörlü olduğu tespit edilmiştir. Nicel veriler, t-testi, ANOVA, Pearson Correlation Testi, nitel veriler ise içerik analizi ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda, üstün yetenekli öğrencilerin çevre okuryazarlık düzeylerinin yüksek düzeyde olduğu, akranlarının ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Üstün yetenekli öğrencilerle alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeye sahip akranların ?çevresel duyuş? ve ?çevresel davranış? bileşeni açısından üstün yetenekliler lehine anlamlı farkın olduğu belirlenmiştir. Çevre bilgisi bileşenine göre ise, üstün yetenekli öğrenciler ile üst sosyo ekonomik düzeye sahip akranları arasında anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Ayrıca, akran gruplarında, cinsiyet ve sınıf düzeyine göre ?çevre okuryazarlık bileşenleri? açısından anlamlı farklılık vardır; fakat üstün yetenekli öğrencilerde bu farklılık bulunmamaktadır.Anahtar kelimeler: Çevre okuryazarlığı, üstün yetenekli öğrenci, çevre bilgisi, çevresel duyuş, çevresel davranış

The purpose of this research, is to determine and compare environmental literacy levels of gifted students form Science and Art Center, SAC (Bilim ve Sanat Merkezi, BİLSEM) and their peers from normal schools, in 2011-12 educational years.The sample of the study, composed of 34 gifted students that attend to SAC and 364 students from six normal schools, all are in six, seven and eight grade levels, in Amasya. In the study, ratio group sampling method was used; the schools were chosen according to students? families socio-economic status which are generally categorizedas lower, middle and higher. The method of this work is a mixed searching method where quantitative and qualitative variables are together. As data gathering tools we used four instruments: (1) ?Enviromental Knowledge Test? (EKT), (2) ?Enviromental Affect Scale? (EAS), (3) ?Enviromental Behavior Scale? (EBS), and (4) ?Cognitive Skill Interview Form? (CSIF). In order to determine the validity and reliability of the scales, a pilot application was made with 258 middle school students. It was found that KR-20 validity of EKT was 0,773, Cronbach Alpha validity of EAS was 0,807, Cronbach Alpha validity of EBS was 0,860, and Inter-rater reliability of CSIF was 0,880. After factor analysis of the data, EAS and EBS were determined to be composed of three factors. Quantitative values were investigated by tTest, ANOVA, and Pearson Product Moment Correlation Test (in short Pearson?s Correlation); qualitative values were investigated by content analysis method. According to the results obtained from the study, gifted students? environmental literacy level were high, whereas their peers? environmental literacy level were middle. There is a significant difference (p<.05), in terms of ?environmental affect? and ?environmental behaviour? components, between gifted students and their peers coming form families of lower, middle and higher socia-economic status, which gifted students scored high.When ?environmental knowledge? component is considered, there is not any significant difference (p<.05), between gifted students and their peers coming from high socioeconomic status. Moreover, there is a significant differences (p<.05), in terms of ?environmental literacy component?, according to the gender and grade levels variables in peer groups but there is no such differences in gifted student groups.Key Words: Environmental literacy, gifted student, environmental knowledge, environmental affect, environmental behaviour