2000`lı yılların popüler Türk romanlarında yaygın temaların söz varlığı

Abstract

Türkiye, dil eğitimi açısından 2005 yılında köklü bir değişiklik yapmıştır. 2000'li yılların başında geliştirilen ve 2004-2005 eğitim-öğretim yılında pilot çalışması yapılan eğitim programı başarılı sonuçlar verince 2005-2006 eğitim-öğretim yılında tüm okullarda uygulanmaya başlanmıştır. Bu programın temelinde yapılandırmacı eğitim anlayışı yatmaktadır. Yapılandırmacı Türkçe Programı, öğrencilerin dil becerilerini geliştirirken belli temalara odaklanmayı öngörmüştür. Buna göre her sınıf seviyesine uygun temalar belirlenmiş, bu temaları kavratacak metinler ve etkinlikler ders kitaplarına dâhil edilmiştir. Bu tematik eğitim anlayışı, ders kitabı hazırlayanların keyfi tutumunun önüne geçtiği gibi öğrenenlerin belli temalara ait söz varlıkları ile donatılmasını da beraberinde getirmiştir. Bu yüzden akademik anlamda tematik incelemelerin ve söz varlığı tahlillerinin sayısı gün geçtikçe önemi ve bu yönde çalışanların sayısı artmıştır. YÖK veri tabanına kayıtlı söz varlığı çalışmalarının büyük bir kısmının son yıllarda yapılmış olması bunun somut bir göstergesidir.Bu çalışmada ise 2000'li yıllarda kaleme alınmış ve kısa sürede geniş kitleler tarafından okunmuş olan Türk romanlarının söz varlığı değerlendirilmiştir. Bunun için 2000'li yıllarda çok satan romanların listesi yapılmış, eserler önce tematik açından tasnif edilmiş ve her temadan kura ile bir kitap seçilerek doküman analizi yoluyla söz varlığı açısından incelenmiştir.2000'li yıllar Türkiye'de roman açısından verimli olmuştur. Bu yıllarda bilgi teknolojileri ve kitle iletişim araçları başta olmak üzere yaşanan olumlu gelişmeler, yazarlara kolay yazma ve eserlerini yayımlama imkânı vermiştir. Ayrıca bu eserlerin okurlara kısa sürede duyurulması ve ulaştırılabilmesi de üretilen eserlerin hızla tanınmasını ve alımlanmasını da sağlamıştır. Bu hızlı üretim ve tüketim durumundan dolayı bu eserler popüler romanlar olarak adlandırılmıştır. Popüler romanlar, toplumsal gelişmelere paralel olarak yıldan yıla değişkenlik gösteren eserlerdir. Bu yüzden Türkiye'de 2000'li yıllarda yaşanan siyasi ve sosyal ortama bağlı olarak, dönem dönem, aşk, macera, cinsellik, din-tasavvuf, milliyetçilik, siyaset vb. temalı eserler ön planda olmuştur. Bu çalışmada en yaygın temalar ve bu temalara ait eserler incelenmiştir. Yapılan inceleme ve değerlendirmede Türkiye'nin son on beş yılında en çok tercih edilen eserin `aşk, polisiye/macera, dini-tasavvufi, tarih, sosyal-siyasi` temalı romanlar olduğu görülmüştür. Bu beş temanın her birinde en çok satan beş roman listelenmiş ve liste içinden kura ile bir kitap inceleme metni olarak seçilmiştir. Kura sonucuna göre, aşk teması için Aldatmak (Ahmet ALTAN), polisiye-macera teması için İstanbul Hatırası (Ahmet ÜMİT), dini-tasavvufi teması için Aşk (Elif ŞAFAK), tarih teması için Şu Çılgın Türkler (Turgut ÖZAKMAN), sosyal-siyasi teması için Gece Sesleri (Ayşe KULİN) romanlarından oluşan bir bütünce ortaya çıktı. Bütünceyi oluşturan bu romanların söz varlığı, Karaağaç'ın `Sözlüklerdeki Anlamlarına Göre Adlar` (2013, s.75) ve Aksan'ın `Sözvarlığı` (2007, C.3, s.14-65) tasnifleri temeline oluşturulmuş yeni bir sınıflandırmaya göre incelenmiştir. Bu sınıflandırmaya göre söz varlığı; Türkçedeki sözcükler, terimler, atasözleri, deyimler, ikilemeler, yazara/yöreye özgü söylemler argo ve sövgü sözleri gibi kısımlardan oluşmaktadır. Ele alınan romanların dili de bu unsurlara ayrıştırılmış ve değerlendirilmiştir. Ancak kendi başlarına anlamı olmayan gramatikal yapılar (edat, bağlaç, ünlem) tasnif dışı tutulmuştur. Söz varlığı unsurları hem sıklıkları bakımından hem de alfabetik olarak listelenmiştir. Sıklık ile en çok kullanılan unsurların tespit edilmesi, alfabetik sıralama ile de kullanılan söz varlığı unsurlarına kolay erişimin sağlanması amaçlanmıştır.Çalışmanın örneklemini oluşturan romanlarda en çok temel söz varlığına ait sözcüklere ulaşılmıştır. Romanlar fiiller, deyimler ve ikilemeler bakımından da oldukça zengindir. Romanlar arasında söz varlığı açısından en zengin roman Şu Çılgın Türklerdir. Romanda toplam 2348 sözcük bulunmaktadır. Bu sözcüklerin 1249'u temel söz varlığı, 778'i fiil, 62'si terim, 58'i ikileme, 176'sı deyim ve atasözü, 2'si yazara özgü sözler, 23'ü argodur. Romanda sövgü sözleri bulunmamaktadır. Romanlar arasında en az söz varlığı unsuru bulunan roman Aldatmak'tır. Bu romanda toplam 895 sözcük vardır. Bu sözcüklerin 520'si temel söz varlığı, 297'si fiil, 18'i terim, 32'si ikileme, 22'si deyim ve atasözü, 3'ü argodur. Romanda sövgü sözleri bulunmamaktadır. Çalışmada yer alan popüler romanlar özellikle 8.sınıf Türkçe ders programında yer alan temalarla ve alt temalarla ilişkilendirilebilir. Toplum Hayatı teması için Gece Sesleri, Aşk,; Atatürk teması için Şu Çılgın Türkler; Milli Kültür teması için Aşk, Gece Sesleri; Kişisel Gelişim teması için İstanbul Hatırası, Şu Çılgın Türkler, Aşk; Zaman ve Mekan teması için Aşk, Gece Sesleri, İstanbul Hatırası, Şu Çılgın Türkler; Güzel Sanatlar teması için İstanbul Hatırası romanlarından seçilen metinler ders kitaplarında kullanılabilir. Ancak bazı romanlarda argo, sövgü sözleri ve özellikle cinsellikle ilgili sözcüklerin olması romanların bu yaş grubundaki öğrencilere okutulmasına uygun değildir. Bu nedenle romanlardan temaya uygun metinler seçilebilir.Hem dil araştırmaları, hem de edebi metinlerin dil eğitimine uyarlanması bakımından önemli olan bu çalışmaların gün geçtik artması gerekmektedir.

In terms of language training, Turkey made essential changes in 2005. After the education program which is developed in the early 2000s and pilot studies conducted in the 2004-2005 academic year gave good results, the program has started to be perforformed in all schools in 2005-2006 academic year. Constructivist educational approach is the basis of this program. Constructivist Turkish Program envisages focusing on certain themes when developing students' language skills. For this reason, certain themes approriate to each grade level were decided, and the texts and activities which will help students undertsand the themes were included in the text books.This thematic education approach has both prevented the arbitrary attitudes of the book writers and provided the learners to be equipped with the vocabulary of the certain themes. That is why , the number and importance of the thematic vocabulary studies and the number of the employees performing in academic analysis has increased day by day. A large part of vocabulary studies which have been registered in The Higher Education Database recently is a concrete indication of this outcome. In this study, the vocabulary of the Turkish novels, which were written in 2000s and read by a wide audience in a short time, have been evaulated. For this reason the best seller novels list of the 2000s has been classified thematically and a book is chosen from each group by chance, and finally the chosen book has been analyzed in terms of vocabulary through document analysis.The 2000s were productive in terms of novels in Turkey. In these years, positive developments,in such areas like information technology and mass media helped the writers both to write and publish their books more easily.Furthermore, the easy announcement and transportation of the books helped them to be recognized and sold easily. Because of this rapid production and consumption situation, these works are named as `popular novels`.Popular novels are vary from year to year, parallel with social developments. That's why depending on the political and social environment of Turkey in 2000s, love, adventure, sexuality, religious and mysticism,nationalism, politician etc. themed novels were popular. In this study, the most common themes and the works of that common themes have been analyzed. The analyze and the evaulation shows that, at the last fifteen years in Turkey the most popular works were `love, detective/adventure, religion and mysticsim, history, social and political` themed novels. In each of these five themes, five best seller novels lists are prepared and a book is chosen from the list by chance for an analysis test. According to the result of list by chance, a corpus occurred which consisted of the novels such as Aldatmak (Ahmet ALTAN) for love theme, İstanbul Hatırası (Ahmet ÜMİT) for detective/adventure theme, Aşk (Elif ŞAFAK) for religion and mysticism theme, Şu Çılgın Türkler (Turgut ÖZAKMAN) for history theme, Gece Sesleri (Ayşe KULİN) for social political theme.These novels 'vocabulary which composed the corpus is analyzed according to a new classification based with the sorting Karaağaç's `Sözlüklerdeki Anlamlarına Göre Adlar` (2013, s.75) and Aksan's `Sözvarlığı` (2007, C.3, s.14-65). According to this classification vocabulary composed some parts such as; the words, terms, proverbs, idioms, handiadyoins, speech with regard to author or trans creation slang and expletive. The language of the novels also disaggregated these elements discussed and evaluated. However grammatical structures (prepositions, conjunctions, exclamation) which are meaningless when they are alone are not classified. The elements of vocabulary are listed as both frequncy and alphabetic order. With the frequency, aim is to determine the elements that are used a lot. With the alphabetic order, aim is to reach the elements of vocabulary easily.The samples of the study were reached in novel forms of the most basic vocabulary words. Novels are rich in terms of verbs, phrases and repetitions. Among the novels Şu Çılgın Türkler are the richest one in terms of vocabulary. There are 2348 words in the novel. These words are 1249 basic vocabularies, 778 verbs, 62 terms, 58 handiadyoins, 176 idioms and proverbs, 2 transcreations and 23 slang words. There isn't any expletive. Among the novels Aldatmak has the least vocabulary. There are totally 895 words in that novel. In these words there are 520 basic vocabularies, 297 verbs, 18 terms, 32 handiadyoins, 22 idioms and proverbs, 3 slang words. There isn't any expletive.Popular novels in the study can be associated with particular courses located in the 8th grade Turkish syllabus. Some themes can be used in the course books such as Gece Sesleri, Aşk for the social life theme; Şu Çılgın Türkler For Atatürk theme; Aşk, Gece sesleri for the national culture theme; İstanbul Hatırası, Şu Çılgın Türkler, Aşk for the personal development; İstanbul Hatırası, Şu Çılgın Türkler, Aşk , Gece Sesleri for time and place theme; İstanbul Hatırası for fine Arts theme. However, some novels are not appropriate for the age group because they contain slang words, expletives and especially sexuality words. For this reason appropriate texts can be chosen.These studies should be increase day by day. Because they are very important in terms of both language researches and to adapt the literacy texts into language education.