Yazma eğitiminde basın dilinden yararlanma

Abstract

İnsanoğlu, içinde büyüttüğü hayal, düşünce, duyguları veya yaşadığı olayları dile getirme ihtiyacı duyar. Bunu da konuşarak veya yazarak gerçekleştirir. Bu gerçekleştirme esnasında zihninde durumuna uygun kelimeler, dil bilgisel yapılar ve ifadeler kurgular. Yani kendini anlatacak sözler üretir. Üretim, dilin hem seçme hem de dizme ekseninde tercihler yapması demektir. Yani çoklu birimler arasından birisini seçmesidir. Bu durumda iki önemli soru ortaya çıkmaktadır: `Hangi dil birimi seçilmelidir?` ve `Seçilen dil birimleri nasıl bir araya getirilmelidir?` Bu soruların cevabı, sözün etkisini belirleyen en önemli faktördür. Zira her kelimenin veya her dizimin dinleyen/okuyanda oluşturduğu etki farklıdır. Bu yüzden sözün etkisini arttırmak için Miladın Öncesine dayanan çalışmalar bulunmaktadır. Özellikle retorik başlığı altında toplanan ve `insanları ikna etmek için dilin ustaca kullanımına` odaklanan çalışmalar, insanoğlunun seçme ve dizme eksenindeki tercihlerinin etkisini arttırmayı amaçlamaktadır. Bu amaç, kişinin söylediklerini karşı tarafa etkili bir biçimde ulaştırma ve buna uygun düzenlemeler yapma gayretine yardım etmek içindir. Aynı amaç dil eğitiminin de temel gayesidir. Dil eğitiminde bireylerini kendilerini iyi ve etkili anlatmaları hedeflenmektedir. Bunun için dil eğitimi alanlara dilin etkin kullanımını sağlayan anlatım yolları ve söz üretme biçimleri gösterilir. Söylenen sözleri güzelleştiren bu anlatım biçimlerinin bazıları şunlardır: metafor kullanma, ad aktarması kullanma, deyim ve atasözü kullanma, sayısal rakamlardan kullanma, abartma...Bu araştırmada, okul metinleri dışında öğrencilerin yararlanabileceği metinler bulmak, bu metinlerin söz üretme yollarını ortaya çıkararak öğrencilerin metinlerin nasıl oluştuğunu görmesini sağlamak ve bu metinlerin benzerlerini yazmaları için onlara yol göstermek amaçlanmıştır. Bunun için araştırma `Türkiye'de yayımlanan gazeteler, okuyucunun ilgisini çekmek, onu yönlendirmek ve istedikleri kitlesel hareketi oluşturmak için haber dilini nasıl kurgulamaktadırlar?` sorusu üzerine inşa edilmiştir. Türkiye'de günde, yaklaşık olarak dört buçuk milyon gazete satılmaktadır. Bu rakamın dağılımında gazetelerin dili önemli bir faktördür. Alıcıyı harekete geçirebilen veya onunla aynı paydaşlara sahip gazetelerin satış rakamları yüksek, diğerleri ise daha az olmaktadır. Bu çok satan gazetelerin dilinin nasıl kurgulandığının ortaya çıkarılması, tüm bireyler ve özellikle eğitim çağındaki kişilerin dilin daha etkili, dikkat çekici ve yönlendirici olabilmesini görmeleri bakımından önemlidir. Çünkü yazma etkinlikleri başta olmak üzere dil becerilerinin geliştirilmesinde farklı özelliklerdeki metinlerden hareket etmek ve çocukların okul kitaplarında bulunmayan metinlerle karşılaşmasını sağlayarak ilgilerini arttırıcı etkiye sahiptir. Türkiye genelinde Türkçe yayımlanan kırk civarındaki ulusal gazetenin dili için en çok satan beş gazetenin ilk sayfalarındaki başlıklar, basın dilinin nasıl oluşturulduğunu ortaya çıkarmak için yeterli sayılmıştır. Bu yüzden Türkiye'de ulusal yayın yapan rakam kırk civarındaki ulusal gazetenin toplam satış adetinin %50'sini gerçekleştiren beş gazete ile araştırma sınırlandırılmıştır.Çalışma verilerinin toplanacağı ay kura ile belirlenmiştir. Kurada, Haziran 2015 ayı çıkmıştır. Bu ayda yayımlanan ve satış rakamları en fazla olan dört gazete (Posta, Hürriyet, Sabah, Sözcü) gün gün takip edilmiş, ilk sayfalarındaki başlıklar derlenmiş, tematik açıdan sınıflandırılmış ve söz üretme biçimleri incelenmiştir.İnceleme neticesinde gazete metinlerinin okuru etkilemek için çarpıcı dil kullanma biçimleri ortaya çıkarılmıştır. Buna göre gazete metinlerinde kullanılan başlıca bazı söz üretme yolları şunlardır: Tanımlama, Örnek Verme, Kanıt Gösterme, Metafor, Ad Aktarması, Alaya Alma (İroni), Korku ve Endişe Yaratma, Sürü Mantığı Yaratma, Güvenilir Kaynak Kullanma, Haberde Lakap Kullanımı, Haberde İsimlerin Kullanımı, Kişileştirme (Teşhis), Kibar Gözükme, Üçleme Kuralına Uyma, Paralel Yapı Kurma, Zamir Kullanma, Ses Uyumu Kurma, Rakamsal Bilgi Kullanma… Türkiye'de yayımlanan gazetelerin ilk sayfalarında en çok siyasi konuların işlendiği, bilim, din, sağlık gibi konulara çok yer verildiği, eğitim konusunun da sadece sınavlardan ibaret olarak anlatıldığı görülmüştür.Araştırmanın öneri kısmında ise öğrencilerin gazete metinlerine benzer metinler yazmaları için çeşitli etkinlikler tasarlanmıştır.

Human beings feel the need to express experienced events or dreams, feelings, thoughts that they grow inside. And they manage to do so by speaking or writing (typing). In the process of fullfilment human builds -appropriate to the situation- words, grammatical structers and expressions in his mind. That is, he produces words to describe himself. Production means langue making choices in both paradigmatic axis and syntagmatic axis. That is to select one of multiple units. In this case, two important interrogatives appear: `Which language unit should be selected?` And `How the selected language units should be brought together?`. The answer to these questions is the most important factor in determining the impact of the word. Forasmuch as the influence that word or phrase make on reader/listener is different. Hence, in order to increase the impact of word, there are studies rooted before common era. Specifically, studies, grouped under the heading of rhetoric and that focus on `the masterful usage of language to persuade people`, aim to increase the effect of human choice in paradigmatic and syntagmatic axis. The aim is to help one effectively deliver his speech to counterparties and to help his intentness in making appropriate arrangements for the case. The same purpose is the main purpose of language learning, as well. In language training, it is aimed for individuals to express themselves well and effectively. For this purpose, learners are shown to forms of expression (phraseology) and word building formats, providing them to the effective use of language. Some of these forms of expression, beautifying the words spoken are: use of metaphor, metonymy, idioms and proverbs, the numerical figure, embellishment ...In this research, It's intended to find texts (excluding school texts) for pupils that they can make use of, by managing to reveal the ways to word building formats so as to disabuse pupils how texts are formed and guide them to write texts similar to these ones. Therefore, this research is built on the interrogative `How do the newspapers published in Turkey use news language to attract the reader's attention, to direct it and to create a willed mass movement? `. In Turkey, approximately four and a half million newspapers are sold daily. The language of newspapers is an important factor in the distribution of these figures. Sales of the newspapers, being able to mobilise the receivers or the ones with the same shareholders are high, while others' are less. Revealing how these bestselling newspapers' language is edited is important in terms of individuals and especially pupils seeing the language being more effective, remarkable and channeler. Because writing activities, notably in the development of language skills, starting off on the differently particularized texts and ensuring children to encounter types of texts which are not found in school textbooks, have interest boosting effect on pupils.For the used language of forty Turkey wide published-in-Turkish national newspapers, headlines of five bestseller newspapers' are considered sufficient to reveal how press language is edited. Thus, the research is limited to five bestseller newspapers which performs 50% of the total sales figure of forty nation-wide-broadcasting national newspapers in Turkey. Month of study data to be collected was determined by casting lots. In the lot, the month was established as June, 2015. The four newspapers (Posta, Hürriyet, Sabah, Sözcü) which were published in June and which held the biggest sales figures were monitored day by day, the headlines on the first pages were compiled, classified thematically and word building formats were examined. As a result, this examination revealed the newspaper text formats' striking use of language to influence the reader. Accordingly, some of the mainly word building ways used in the newspaper texts are: Definition, Sampling, Showing Evidence, Metaphor, Metonymy, Burlesque (Irony), Fear and Apprehension Creation, Generating Herd Logic, Reliable Source Use, Usage of Nicknames on the News, Usage of Names on the News, Personification (Diagnostic), Appearing polite, Complying with the Trinity Rules, Constituting Parallel Structure, Pronoun Use, Setting Euphony, Numerical Information Use... It is seen that in the first pages of the newspapers published in Turkey, where the political issues are discussed the most, while subjects like science, religion, health are often given place, and education issues are just described as composed of exams.As for the suggestion part of the research, several activities are designed for pupils to write texts similar to newspaper texts.