Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki resimlerin metinlerle uyum düzeyinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan resimlerin metinlerle uyumunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubu, iki bölümden oluşmaktadır. Çalışma grubunun birinci bölümünü, 2016 – 2017 eğitim ve öğretim yılında ortaokullarda okutulan, MEB yayınlarına ait 5. sınıf Türkçe ders kitabı; ikinci bölümünü ise araştırmacı ile Tokat il merkezine bağlı ortaokullarda görev yapmakta olan iki Türkçe öğretmeninden oluşan katılımcılar oluşturmaktadır. Bu iki Türkçe öğretmeni, olasılık temelli örnekleme yöntemlerinden seçkisiz (random) örnekleme göre seçilmiştir. Araştırma verileri, doküman analizi tekniği ile toplanmıştır. Araştırmacı tarafından resim ve metin uyumunu ortaya koyabilmek amacıyla `Resim – Metin İlişkisi Kategori Listesi` oluşturulmuştur. Katılımcılar, Türkçe ders kitabında yer alan resimlerin ait oldukları metne göre uygunluğunu `Resim – Metin İlişkisi Kategori Listesi`ne göre incelemiştir. Katılımcıların birbirinden bağımsız ve yansız bir şekilde görüşlerini belirttiği `Resim – Metin İlişkisi Kategori Liste`leri tek bir tabloda sunulmuştur. Bu kategori listesiyle toplanan veriler, nitel veri analizi yaklaşımlarından betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır.Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda, resimlerin, öğrencilerin metinleri tahmin edebilmesini yüksek düzeyde sağladığı; ait oldukları metinlerin başlığını yüksek düzeyde desteklediği; ait oldukları metnin içerikleriyle yüksek düzeyde uyumlu olduğu; ait oldukları metinlerin ana fikrini/ana duygusunu yüksek düzeyde desteklediği; resimlerin ve metnin yerleştirilmesinde zemin fon ilişkisinin yüksek düzeyde gözetildiği; resimlerde kullanılan renklerin canlı, net ve dikkat çekici olduğu; resimlerin, öğrencilere estetik zevk kazandıracağı görülmüştür. Bu sonuçların içerisinde metin türlerine göre bazı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda, elde edilen bulgular ışığında bazı öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Türkçe Ders Kitabı, Metin, Resim, Türkçe Dersi Öğretim Programı

In this research, it is aimed to show the compatibility of the illustrations with the texts in 5th grade Turkish textbook.The research is in screening model. The study group of the research consists of two parts. The first part of the study group is constituted by 5th grade Turkish textbooks, published by Ministry of Education and studied at secondary schools in 2016 - 2017 academic year; and the second part by the researcher and two Turkish language teachers ,who work at central secondary schools in Tokat ,as participants. These two Turkish language teachers have been chosen randomly according to probability based sampling methods.The data of the research have been collected by using the document analysis technique. `Illustration - Text Relevance Category List` has been created by the researcher in order to show the compliance between illustration and text. Participants have reviewed the appropriateness of the pictures in the Turkish textbook to the text they belonged to according to the `Illustration-Text Relevance Category List`. The `Illustration-Text Relevance Category List`s, in which the participants expressed their opinions independently and objectively, have been presented in a single table. The data collected by this category list have been analyzed and interpreted using the descriptive analysis approach out of the qualitative data analysis approaches.According to the results of the research, it has been seen that the illustrations provide a high level of ability for the students to predict the texts; highly support the headings of the texts they belong to; are highly compatible with the contents of the text they belong to; highly support the main idea / main feeling of the texts they belong to; ground-background relationship is highly taken into consideration in the placement of illustrations and texts and; the colors used in the pictures are vivid, clear and remarkable; the pictures would be aesthetically pleasing to the students .Within these results, some differences according to the text types have come out. At the end of the study, some suggestions have been presented in the light of findings.Key Words: Turkish Textbook, Text, Illustration, Turkish Course Curriculum