Süpervizör rolleri, tarzları ve süpervizyon terapötik ittifakının psikolojik danışma öz yeterliği ile ilişkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı süpervizör rolleri, tarzları ve süpervizyon terapötik ittifakının psikolojik danışma öz yeterliğini yordama güçlerini incelemektedir. İlişkisel tarama modelindeki araştırma, 15 ayrı devlet üniversitesinden 848 psikolojik danışman adayı ile yürütülmüştür. Araştırma verileri 2015/2016 ve 2016/2017 eğitim öğretim yıllarında toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Süpervizör Rolleri Ölçeği, Süpervizörlük Tarzları Envanteri, Süpervizyon Terapötik İttifak Envanteri ve Psikolojik Danışma Öz Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmen, rehber ve psikolojik danışman rolleri ile çekici, görev yönelimli ve kişilerarası ilişkilerde duyarlı tarzlar araştırmanın bağımsız değişkenleri iken süpervizyon terapötik ittifakı aracı değişken olmuştur. Psikolojik danışma öz yeterliği ile psikolojik danışma öz yeterliğinin alt boyutları olan yardım becerileri öz yeterliği, oturum yönetmeye ilişkin öz yeterlik ve psikolojik danışma sürecindeki zorluklara ilişkin öz yeterlik ise araştırmanın bağımlı değişkenleridir. Verilerinin analizinde ortalama, standart sapma, Pearson momentler çarpımı korelasyonları, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), bağımsız örneklem t testi ve yapısal eşitlik modellemesinden yararlanılmıştır. Süpervizyon terapötik ittifakına ilişkin aracılığın anlamlılığı Sobel testi ile incelenmiştir. Hem psikolojik danışma öz yeterliği toplam puanı hem de alt boyutları için çeşitli modeller test edilmiştir. Yol analizi bulguları, rehber rolü ve görev yönelimli tarzın süpervizyon terapötik ittifakı aracılığı ile psikolojik danışma öz yeterliği toplam puanı ve oturum yönetmeye ilişkin öz yeterlik üzerinde anlamlı ve olumlu bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Rehber rolü, görev yönelimli tarz ve çekici tarzın ise süpervizyon terapötik ittifakının aracılığı ile yardım becerileri öz yeterliği üzerinde olumlu ve anlamlı etkiye sahip olduğu görülmüştür. Psikolojik danışma sürecindeki zorluklara ilişkin öz yeterlik alt boyutu ile ilgili test edilen modeller iyi uyum göstermemiştir. Bu nedenle psikolojik danışma öz yeterliğinin bu boyutunun yordayıcıları tespit edilememiştir. Analizler sonucunda öğretmen ve psikolojik danışman rolleri ile psikolojik danışma öz yeterliği arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Benzer şekilde kişilerarası ilişkilerde duyarlı tarz ile psikolojik danışma öz yeterliği arasında da anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Rehber rolü ile çekici ve görev yönelimli tarzların öz yeterlik kaynaklarına hitap eden eğitim yaşantılarına imkan sağladıkları, bu yolla öz yeterlik algılarını artırdıkları değerlendirilmiştir. Araştırmaya ilişkin diğer bulgular alanyazın ışığında tartışılmıştır. Psikolojik danışman eğitimi, süpervizyon süreci ve sonraki araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

The aim of the study was to investigate predictive powers of the supervisory styles, supervisor roles and supervisory therapeutic working alliance to predict counseling self-efficacy. The study was carried out in the relational screening model. The research group was consisted of 848 counselor candidates from 15 different state universities. The research data were collected 2015/2016 and 2016/2017 academic years. Information Sheet, Supervisor Roles Scale, Supervisory Styles Inventory, Supervisory Working Alliance Inventory and Counselor Activity Self-Efficacy Scale were used to collect data. While teacher, adviser and counselor roles and attractive, task oriented, interpersonal sensitive styles were independent variables of the research, supervisory therapeutic working alliance was a mediator variable. Counseling self-efficacy and, it's sub-dimensions, helping skills self-efficacy, management of counseling process self-efficacy, coping with challenges of different counseling situations self-efficacy were dependent variables of the research. The data were analyzed by means, standard deviations, Pearson's product-moment correlations, one-way analysis of variance (ANOVA), independent samples t test and structural equation modeling. Significance of mediation for supervisory therapeutic working alliance was examined by Sobel test. Various models have been tested for both total score and subscales scores of counseling self-efficacy. Path analyses' findings revealed that adviser role and task oriented style impact on counseling self-efficacy total score and management of counseling process self-efficacy with mediation of supervisory therapeutic working alliance. Additionally, it was found that, with mediation of supervisory therapeutic working alliance, adviser role, attractive style and task oriented style have positive impact on helping skills self-efficacy significantly. Path model of coping with challenges of different counseling situations self-efficacy didn't fit well. Thus, predictors of this sub-dimension of counseling self-efficacy could not be revealed. Result of analyses showed that there is no significant relationship between teacher role, counselor role and counseling self-efficacy. Similarly, there has been no significant relationship between interpersonally sensitive style and counseling self-efficacy. It was considered that adviser role, attractive style and task oriented style increase counseling self-efficacy by provide opportunity for educational experiences addressing self-efficacy sources. The other findings of the research were discussed with literature. Suggestions for counselor training, supervision process and future researches were offered.