From the conflicts to the solutions the political-legal aspects of the Caspian disputes

Abstract

ÖZET Hazar bölgesinin jeopolitik durumunun değişmesi ve yeni bağımsız devletlerin meydana gelmesi, dünyanın bu bölgesinde çıkarlarının yeni oranını oluşturdu ve uluslararası ilişkiler sisteminde ciddi değişmelerin yapılmasını gerektirdi. Bu, aynı zamanda, Hazamı zengin mineral kaynaklarının keşfedilmesiyle ve çalıştırılmasıyla onun ekosisteminin korunmasının fevkalede öneminin kavranmasıyla oluşmuş yeni bir durumdur. Hazar denizi sorunu sadece hidrokarbon hammaddesini çıkartmak değildir, fakat onun biokaynaklanmn rasyonel şekilde kullanılması, ekolojik güvenliğinin, gemicilik ve ulaşım gibi sorunların bölge ülkeleri arasında bir an önce çözülmesi gerekmektedir. Hazar problemlerinin çözüm yolu belirli bir hukuki bazın ve uygun statüsünün oluşturmasındadır. Bugüne kadar gelen, Hazarın hukuki rejimini belirleyen İM anlaşma vardır. Bunlar 26 Şubat 1921 yılında RSFSR ile Iran devleti arasında ve 25 Mart 1940'da SSCB ile îran arasında Ticaret ve Gemicilik hakkında imzalanan anlaşmalardır. Fakat Hazar denizinin hukuki statüsünü yeniden oluşturmak, en azından iki sebepten dolayı gerekmektedir: İlk olarak, yukarıda belirlenen 1921 ve 1940 anlaşmaları RSFSR ve SSCB tarafmdan yapılmıştır; bunlar uluslararası hukuğun subjeleri olarak artık bulunmamaktadır. Hazarın sahildar yeni devletlerin meydana gelmesi, onun havuzunda işbirliğinin gelişmesi çok yönlü olduğundan dolayı, her sahil devletinin çıkarlarım göz önüne alarak Hazamı yeni durumuyla birlikte hukuki statüsünü belirlemek bu bölgenin istikrarını koruma açısından cok önemlidir. ikincisi, belirlenen anlaşmaların incelemeleri, bunların sadece ticaret ve gemicilik sorunlarıyla ilgili olduğunu ve Hazarın statüsünü tüm boyutlarıyla birlikte ele almadığı ortaya çıkmıştır.Hazarın hukuki statüsünü belirleyecek üç farklı yaklaşım vardır: Birincisi, Hazar hudut gölü olarak kabul edilir, ve sahil devletlerine uygun olarak denk suyu ve denizaltı eşit sektörlere bölünecektir. Bu sektörler sahil devletlerinin tamamıyla yetki alanında olacaktır. İkincisi, Hazar bir deniz olarak kabul edilir ve onun üzerine 1982 Deniz Hukuğu BM Anlaşmasının kuralları uygulanacaktır. Bu her sahil devleti için onun kara sulan, balıkçılık bölgesi ayrılacak ve geri kalan su bölgesi açık deniz olarak sayılacak ve denizaltı kara alanı sahil devletler arasında eşit bir şekilde bölünecektir. Üçüncüsü, Hazar nadir bir sarnıç olarak sayılır, ve kendine özgü olan çok özelliklerine sahip olduğu için, bu zamana kadar oluşturulan hiç bir uluslararası hukuk normlarının çerçevesine ve uygulamalarına girmiyor. Bu yüzden Hazarın statüsünü belirlemek için geleneksel olmayan yaklaşımlar kullanılmalı, yani sahil devletler Hazar için özel hukuki- anlaşma mekanizmasını oluşturmalıdır. Özel hukuki ve ekonomik şartlarını oluşturmak gerekir ki, bunlar Hazar'la ilgilenen yatırımcıların riskini kaldıran ve sahil devletlerin arasında güvensizlik durumunun meydana gelmesini önleyen ve de yabancı yatırımlar için istikrarlı bir rejimi oluşturacak hukuki statünün belirlenmesi lâzımdır. Bunun gibi güvenilir ve sabit hukuki temelin oluşturulması - bölgede barışın ve istikrarın sağlamasında çok önemli bir faktördür.

ABSTRACT There should not be a cause for conflict but agreement and mutually profitable cooperation. Its reaches should be exploited bearing in mind the interests of all the Caspian countries... This region is the focus of interests not only for the Caspian countries themselves but for some of the largest companies in the world. Therefore one might consider the Caspian as the larder of the world and its reaches should be exploited for the good and the progress of all the world's people. Another very important theme is ecology. It is vital that we keep these waters clean for future generations. I would say that the complex research and analysis of this problem around the Caspian is politically important for the world as it is for the region itself.` The Caspian Sea as of geographical point of view is usually being defined as the biggest lake in the world. But this definition is arguable, because of its size, the history of development and some other characteristics. Such kinds of characteristics make the sea as the center of interests of many countries, in the region and abroad as well. However some examples could be viewed like, Boden Lake, surrounded by Switzerland, Germany and Austria (1967 y. agreement); Geneva Lake belonged to Switzerland and France (1816 y. agreement) and Great Lakes of USA and Canada. Before the adoption of the UN Convention on Law of Sea 1982 the theory of closed sea was used for Caspian. For the solving of this issue the agreements between RSFSR and Iran of 1921, and agreement between SSSR and Iran of 1940 are needed to be taken into consideration. The former agreement gives equal rights to both sides for free navigation with own flags. The only agreement, which touches upon a legal status, is the 1940's agreement about trade and navigation. It estimates the sea as closed one by determining 12 miles fishing zone.There are at least two mainly important kinds of theory: the theory of closed sea (the national sovereignty recognized within territorial waters and the jurisdiction of central part is analogized with open sea), and the theory of lake (the sea is to be delimited by midst line). Position of Kazakhstan and Russia: the seabed and marine is to be used jointly, but the subsoil to be delimited among state-parties by midst line. Position of Iran: with giving preference to condominium (joint using) can also support full delimitation of the sea. The position of Turkmenistan and Azerbaijan: full delimitation of the sea, that is, delimitation of seabed, subsoil and marine. Underlining, the issue of legal status of the sea is not quite easy to be solved, as there are a lot of different approaches and vital interests are involved. The definition of the legal status of Caspian Sea includes l)navigation issues; 2) the issue of biological resources; 3) ecological issues; 4) issues of using mineral resources; 5) the definition of the limits of sovereign right and jurisdiction. And the only choice to solve the `Caspian legal puzzle` is conclusion of a series of international agreements or even united convention. However it İs already clear that no need to count on the successful using of subsoil reaches but also on keeping regional stability. While searching the processes around the Caspian, it is easy to understand that the legible definition of the status is not advantageous for everybody, that is why the solving of this issue is prolonged deliberately and consistently. VI IX. YÜKSEKÖ?RETİM feUâÜU*