Types and distribution of landslides in the eastern parts of Büyükçekmece Lake, using GIS

Abstract

KISA ÖZET ALİ DEMİRCİ July 2001 CBS KULLANIMI İLE, HEYELANLARIN BÜYÜKÇEKMECE DOĞUSUNDAKİ DAĞILIMI VE ÇEŞİTLERİ Heyelanlar, jeolojik ve jeomorfolojik özelliklerine bağlı olarak Büyükçekmece Gölü'nün doğusunda, Marmara Denizi kıyısı boyunca uzanan alanlarda çok yaygındır. Sahada heyelanlar genel olarak; jeoloji, jeomorfoloji, hidroloji, iklim ve insan aktiviteleri gibi faktörlerin birbirleri ile etkileşimleri sonucunda meydana gelmektedir. Kum, çakıl, kil ve marndan oluşmuş tutturulmamış ve kalın litolojik yapı, bölgede heyelanlara neden olan en önemli faktördür. Sahanın jeomorfolojik gelişimi dışında yamaç eğimi de heyelan açısından önemlidir. Sahadaki heyelanlar genellikle eğimi 5 ile 25 derece arasında olan yamaçlarda meydana gelmektedir. Kötü drenaj şartları, toprak nemi ve yeraltı suyu, sahada heyelana neden olan hidrolojik faktörlerdir. İklim özellikleri özellikle heyelanın meydana gelme zamanı ve şiddeti üzerinde etkili olmaktadır. Nitekim heyelan olaylarının büyük çoğunluğu, yağış miktarındaki artışa bağlı olarak Ekim ve Mart ayları arasındaki dönemde meydana gelmektedir. Yamaç dengesini bozmaya yönelik kazı ve inşaat yapılması gibi bazı faaliyetler de sahada heyelanın oluşmasında yardımcı olan diğer faktörlerdir. Çalışma alanında hemen hemen bütün heyelanlar kıyı boyunca meydana gelmektedir ve dönelsel kayma bu alanlarda en fazla gözlenen heyelan tipidir. Kaya düşmesi, toprak akması ve sürünmeden oluşan diğer heyelan tipleri de sadece Gürpınar'ın batı kıyı alanlarında görülmektedir. Heyelan risk haritasına göre sahada, yüksek riskli alanlar 11 km2, orta derecede riskli alanlar 16 km2 ve düşük riskli alanlar ise 15 km21ik bir alan kaplamaktadır. Yüksek risk taşıyan bölgelerde pek çok bina günümüzde heyelan dolayısıyla zarar görmüş durumdadır. Özellikle kıyı boyunca uzanan alanların gelişiminde, heyelan riskinin dikkate alınmamasından dolayı, binalar büyük oranda zarar görmeye devam etmektedir. Potansiyel heyelan risk zonlarının oluşturulması, gelecekte bu alanlarda meydana gelebilecek olan zararların önlenmesine yönelik ^yapılacak olan planlar ve alınacak tedbirler için yardımcı olacaktır. Anahtar Kelimeler Heyelan Nedensel faktörler Heyelan tipleri Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Risk zonlan 111

ABSTRACT ALİ DEMİRCİ July 2001 TYPES AND DISTRIBUTION OF LANDSLIDES IN THE EASTERN PARTS OF BÜYÜKÇEKMECE LAKE, USING GIS Due to the geological and geomorphological features, landslides are more common in the eastern side of Büyükçekmece Lake along the coast near the Marmara Sea. All landslides have been caused by a number of factors based on the interaction of geology, geomorphology, hydrology, climate, and anthropogenic activities. Of these causative factors, the most important one is the presence of a thick unconsolidated deposit consisting of pebbles, clay, and marl. Apart from the geomorphologic evolution of the area, slope angle is the important factor that all unconsolidated materials tend to slide on where slope angle is between 5 and 25 degrees. Bad drainage conditions, soil moisture, and groundwater are the other factors that cause the landslide. Climatic conditions play an important role in the timing and intensity of landslides. As rainfall is an important trigger for landslides, the highest number of landslide events occurs during the rainy months between October and March. Apart from these physical effects, some anthropogenic factors including oversteepening of slope and adding weight to slope by building homes also promote slope movement. Within the entire study area, nearly all landslides have been taking place in the coastal zone and rotational slide is the most common type of landslide. Rock fall, soil flow, and creep can only be seen in the western part of Gürpınar. In terms of spetial distribution, the highly hazardous area covers 11 square kilometers, making 27 % of the total area according to the landslide hazard map. The moderate hazardous area is 16 and the low hazardous area is 15 square kilometers. In the high hazard zone, many buildings and homes have been damaged by landslides. Especially along the costal zone of the area, properties sustained substantial damage because landslide hazard and risk were not accounted for during development. Assessment of potential landslide risk zones will assist in planning and precautionary measures aimed at reducing risk and for any future development projects. Key words: Landslide Causative factors Types of landslide Geographic Information System (GIS) Hazard zones m