Pipeline geopolitics and Turkey: Regional impacts of Caspian-Eurasian oil and gas transportation routes

Abstract

KISA ÖZET TURAY KEŞLER Temmuz 2001 BORU HATLARI JEOPOLİTİĞİ VE TÜRKİYE: AVRASYA-HAZAR BÖLGESİ PETROL VE GAZ TAŞIMACILIĞINDA ALTERNATİF BORU HATLARININ BÖLGESEL ETKİLERİ Avrasya petrol mücadelesi jeopolitik, güvenlik ve ekonomik unsurların yer aldığı çok yönlü bir mücadele sahnesidir. Orta Asya ve Kafkasya' nın enerji rezervleri yeni yüzyılda stratejik ve ekonomik yönden çok büyük önem kazanmıştır. Sovyetler Birliği'nin yıkılmasından sonra Hazar Bölgesi ve onun enerji kaynakları gelişmiş ülkeler ve büyük petrol şirketleri tarafından ilgi odağı olmuş ve iştah kabartmıştır. Bu kaynakların işletilmesi ve dünya pazarına taşınması hem politik hem de ekonomik olarak büyük önem kazanmıştır. Ekonomik ve stratejik unsurları içeren bu yeni oyunda esasen iki ana amaç vardır. Birincisi petrol ve doğal gaz üretiminin kontrolü, ikincisi ise; Avrasya'daki ana ihraç boru hatlarının kontrolüdür. Petrolün ihracı için çok sayıda alternatif güzergah ortaya atılmıştır. Fakat bu güzergahların seçiminde ekonomik olmasından daha çok politik dengeler göz önünde tutulmaktadır. Bölgenin en önemli problemlerinden biri zengin kaynaklara sahip Orta Asya ve Hazar Bölgesi'nin karalarla çevrili denizlere kapalı alanlar olmasıdır ki; bu durum bu ülkeleri denize açılan ülkelere bağımlı hale getirmektedir. Bölgedeki diğer önemli problemlerden özellikle Kafkaslar' daki çatışmalar (Karabağ sorunu, Çeçen-Rus savaşı, Abhazya ve Kuzey Osetya'daki etnik problemler), Hazar Denizi'nin hukuki statüsü ve Hazar'ın kaynaklarının nasıl paylaşılacağı meseleleri Avrasya'daki petrol ve boru hattı politikalarını doğrudan etkilemektedir. Türkiye, yeni yüzyılda artan enerji ihtiyacı ve jeopolitik olarak bölgedeki önemi ile birlikte Avrasya'da hem önemli bir pazar hem de A.B.D tezine uygun olarak 'Doğu-Batı Enerji Koridoru' için bir köprü görevi üslenebilme şansına sahiptir. Bu amaçla özellikle Aktau-Baku-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı'nın hayata geçirilmesi yeni yüzyılın başında Türkiye'nin uluslararası alanda en önemli başarılarından birisi olacaktır. Anahtar Kelimeler Türkiye Hazar Bölgesi Boru Hatları Enerji İhtiyacı Kafkasya Türki Cumhuriyetler Petrol ve Doğalgaz Jeopolitik Taşımacılık rv

ABSTRACT TURAY KEŞLER July 2001 PIPELINE GEOPOLITICS AND TURKEY: REGIONAL IMPACTS OF CASPIAN-EURASIAN OIL AND GAS TRANSPORTATION ROUTES Since the collapse of the Soviet Union, the Caspian oil and gas potential has attracted much attention. The Caspian region is an important area in the world oil markets because of its energy resources, which give the region geo-strategic and geopolitical importance. With the discovery of new oil and gas resources competition has arisen between oil companies and states to determine the final export routes. All interested parties have thus attempted to achieve economic or political benefits. Two significant issues of this new geopolitical game are the control of production of oil and gas resources and control of export pipeline routes in Eurasia. The most important problem in the region is that of how to transport the oil to foreign markets. There are numerous alternative routes for Caspian and Kazakh oil. Cost is not the determining factor in choosing the pipeline route. Many things must be considered in various ways, particularly global and regional politics and economic benefits. In the future world political arena, Turkey will play a large role after the completion of the `East- West Energy Corridor.` This is because, in the future, those who keep energy centers under their control will increase their competitive power in the global and regional political realm. The West aims to control the Caspian oil and gas resources and their transportation through Turkey; therefore, they support the export routes involving Turkey. Key words: Turkey Caspian Region Pipeline Energy Needs Caucasus Turkic Republics Oil and Gas Geopolitics Transportation III