Textualization and historicization of a culture in transition/translation

Abstract

KISA ÖZET FETHİ KELEŞ TEMMUZ 2002 BİR KÜLTÜR GEÇİŞİNİN/TERCÜMESİNİN METİNSELLEŞTİRİLMESİ VE TARİHSELLEŞTİRİLMESİ: MELEZ BİR BİÇİM OLARAK TÜRKİYE ÖRNEĞİ Bu çalışma, Türk kültürünün Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan sonraki geçiş döneminin metinsel ve tarihsel Özelliklerini interdisipliner bir çerçevede tanımlama amacına yöneliktir. Bu yönüyle, bu çalışma, geçiş sürecinin gelecekteki seyrini tahmin etme iddiasını taşıyan sosyal bilimsel yasaları bulma çabası değil, söz konusu sürecin içerdiği ve dışavurduğu anlamı araştırmayı hedefleyen yorumsal nitelikli bir kalkış noktasıdır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, kültürel geçiş sürecini oluşturan toplumsal unsurlar çözümlenmeye ve tanımlanmaya çalışılmıştır. Söz konusu unsurların tanımlanmasına yönelik terminolojik bir bakış sağlayabilmek amacıyla bu bölümde tarih felsefesi, kültür araştırmaları ve çeviri araştırmaları alanlarına göndermeler yapılmaktadır. Bu çerçevede, bilimsel tanımlar evrenine katkıda bulunabilmek üzere bazı yeni terimler önerilmektedir. Sözü geçen evrende birer pratik olarak gözlemlenen anlamlar arasındaki etkileşime dayanan argümanlar vasıtasıyla, Türkiye'de kültürel geçiş sürecinin bir oldu bittiye getirilerek metinselleştirildiği ve tarihselleştirildiği gösterilmektedir. İkinci bölümde, geçiş sürecinin aslında bir çeviri süreci olarak anılabileceği, bu çeviri sürecinde, çevirmenlerin Kemalist elit, kaynak metnin genel anlamda Batı dünyası ve amacın da kökleri derin biçimde Doğu'da olan bir el yazmasının batılılaştırılmış bir kapakla ciltlenmek istenmesi olduğu tartışılmaktadır. Göstergebilim, sosyoloji ve sosyal antropoloji alanlarına yapılan göndermeler de bu bölümde yer almakta ve bir kültürün başka bir kültüre eksiksiz olarak çevrilmesinin mümkün olmayacağı, sözü geçen elitin bu tür bir çeviriyi yapabilmek amacıyla yaptığı ve yönlendirdiği çalışmalar sonucunda ortaya, tarihsel birikiminin bilincinde olmayan ve tanımlanabilir bir hedefe doğru ilerleme adına ümit verici olmaktan uzak bir melez kültürel varlık çıktığı iddia edilmektedir. Sonuç bölümünde ise, Türk kültürünün seyrinin içerdiği ve dışavurduğu unsurların doğurduğu neticeler hakkında yorumlar yer almaktadır. Toplumsal inşa süreçlerini tamamlamaya çalışırken kendilerini uygun metinsel ve tarihsel bağlamlara yerleştirmeye çalışan arada kalmış kimliklerin, kültürel çeviri girişiminin ana, ve kusurlarla malul, neticeleri olduğu, ayrıca bu girişim sonucunda ortaya, bu girişimin dayalı olduğu söylenen kaynaktan yararlanma ve ona katkıda bulunma becerisini viiigösterebilen orijinal bir varlığın değil, kaynağının garbzede (Ali Ahmed 2000: 17) versiyonu haline gelmiş bir metnin çıktığı hususu tartışılmaktadır. Bu çalışma, özellikle interdisipliner çalışmalar yapmak isteyen sosyal bilimcilere hitap edebilir. Farklı türde sosyal olguların çevrilebilirliği ve yorumlanması konularıyla ilgilenmek isteyen araştırmacılar, akademisyenler ve öğrenciler çalışmayı yararlı bulabilir. Ayrıca, genel olarak kültür araştırmaları ile ilgilenenler de bu tezden yararlanabilir. Son olarak, bu tez bir tarih çalışması değil, tarihsel bazı gerçeklerin yorumlanmasına yönelik bir çalışmadır. Dolayısıyla, bu çalışmayı kaynak olarak kullanacak tarih öğrencisi, tarih bölümüne sunulmuş bir tezde bulunması beklenebilecek ölçüde tarihsel detayı bu çalışmada bulamayabilir. ix

ABSTRACT FETHİ KELEŞ JULY 2002 TEXTUALIZATION AND HISTORICIZATION OF A CULTURE IN TRANSITION/TRANSLATION: THE TURKISH CASE AS A FORM OF HYBRIDITY This work is an attempt to define the textual and historical specifics of the transition of Turkish culture after the foundation of Turkish Republic within an interdisciplinary framework. As such, the entire text of it is not all that is entailed by a quest in search of some social scientific law that would claim to predict the future of the transition process, but one that is an interpretive takeoff that seeks to search the meaning implied and exposed by that process. The work is composed of three chapters. The first chapter is an endeavor to decompose and define the societal components of the cultural transition process. It refers to the domains of philosophy of history, cultural studies and translation studies with a view to providing some terminological insight into the definition of the said components. In so doing, some new terms are also offered to contribute to the definitive intellectual plane. Arguments based on the interaction between the practical implications observed within this plane will try to show that cultural transition in Turkey is textualized and historicized jfazY accompli. The second chapter argues that the transition process can indeed be referred to as a translation process where the translators are the Kemalist elite, the source text is the Western world in general, and where the aim is to produce a westernized hard cover for a manuscript that is deeply rooted in the Orient. This chapter includes references to the fields of semiotics, sociology and social anthropology. It asserts that a perfect translation of a culture into another would not be possible, and attempts commissioned and guided by the said elite to fabricate such translations have only ended in a hybrid cultural entity unconscious of its historical record and unpromising in terms of its procession toward a definable point of arrival. The conclusion chapter includes remarks on the results yielded by the implications and expositions of the course of Turkish culture. It is debated that in- between identities struggling to place themselves in appropriate textual and historical contexts while also striving to make some distance in their social self-construction VIprocess are the main, and the defective, products of the cultural translation attempt where the emerging text is rather a westoxicated version of its source, and not a genuine entity that is able to display the skill to benefit from and contribute to the origin that such attempt is supposedly based on. The work may appeal to those social scientists who are especially interested conducting interdisciplinary work. Researchers, academicians and students who wish to deal with issues of translatibility and interpretation with respect to social phenomena of various kinds may find this thesis useful. In addition, it might also pave the way for those who are interested in cultural studies in general. Last but not least, this is not a work in history, but it is an attempt to interpret historical facts in their various respects. So, the history student who would use this work as a resource may be surprised to see that there are not that many historical details as would be expected in a thesis submitted to a history department. «0fD** Vll sS^-** tc