Milli edebiyat şiirinde Anadolu peyzajı

Abstract

Batılılaşma Devri Türk edebiyatının önemli akımlarından olan Milli Edebiyat, daha önce kullanılan ağır dil yerine, sade Türkçeyi kullanmayı, eserlerinde milliyete ait konulara yer vermeyi, Anadolu'yu anlatmayı gaye edinmiştir. Millî Edebiyat şairleri bu coğrafyayı nasıl `görmüş' ve nasıl `okumuştur'? Bu çalışma, Millî Edebiyat şiirinde mekân Anadolu coğrafyası ile sınırlandırıldığında ortaya çıkan resmedilebilir tabloyu okumayı amaçlamaktadır. Ortaya çıkan tablo, resim okumaları ışığında çözümlenmeye çalışıldı.Geniş bir kadroya sahip olan Millî Edebiyat şairlerinden Mehmet Emin, Ziya Gökalp, Faruk Nafiz, Ömer Bedrettin, Halide Nusret, Şükûfe Nihal gibi isimlerin yanında diğer şairlerin de ulaşabildiğimiz bütün eserleri tarandı.Şiirlerde işlenen coğrafyada yer alan şehirler, köyler; nehir, dağ gibi coğrafi unsurlar ve insan unsuru bir resim öğesi olarak ele alınıp ortaya çıkan tablo üzerinde okuma denemesi yapılmıştır. Bu yapılırken, metin merkezli bir okumanın sonucu tespit edilenler resmedilebilirlik açısından değerlendirildi. Çalışmanın temel yaklaşımını belirleyen şiir resim ilişkisinin incelendiği kaynakların azlığı önemli bir eksiklik olarak görüldü.Çalışma metin tahlilinden ziyade metinlerde yer alan Anadolu coğrafyasına dair unsurların resmedilebilirlik açısından incelenmesi üzerine kuruldu. Sanatçının coğrafyayı ve insanı `görme' ve `okuma' biçimi sonucunda ortaya çıkan tablo çizildi. Konu, mümkün olduğunca ilgili resimlerle desteklendi. Şiirden resme giden ve resim okumalarını da içine alan çalışmanın, resimden şiire giden yanının veya iki sanat disiplini açısından aynı dönemlerin karşılaştırılması; resimden edebiyat sosyolojisine uzanan farklı okumaların yapılması da mümkündür.

The foremost aim of National Literature, which is a prominent movement in Westernization Era Turkish literature, was to use a simpler language instead of an elaborated one, to emphasize topics about the nation, and to depict Anatolia. How do the poets of National Literature ?see? and ?read? this land? This work aims at understanding such a portrait when the place is limited to the Anatolian lands in the poetry of National Literature. An attempt has been made to analyze this portrait in the light of picture reading studies.In addition to the poets of National Literature such as Mehmet Emin, Ziya Gökalp, Faruk Nafiz, Ömer Bedrettin, Halide Nusret, Şükûfe Nihal, the accessible works of several other poets have been scanned for this study.Through handling geographical features such as cities, villages, rivers, mountains, and the phenomenon of human being as pictorial elements, a picture reading study is attempted on this new portrait. While doing this, the findings from a text-centered reading are evaluated on their feasibility of being pictured. As a side note, the scarcity of sources discussing the relationship between poetry and picture, a topic which is pivotal for this study, is seen as an unfortunate deficiency.Rather than a literary text analysis, this study is established around the assessment of the feasibility of Anatolian geographical features being pictured. A portrayal is drawn based on the artist?s way of ?seeing? and ?reading? the land. The subject is supported by related pictures as often as possible. This has been a study that voyages from poetry to the picture and utilizes picture reading studies. It is also possible to do a reversed study, voyaging from picture to poetry, or to have a comparison between two artistic disciplines of the same period, or to engage in different readings of pictures that extend into the literary sociology.