Şirket birleşmelerinin ve satın almaların şirket performansına etkileri

Abstract

Günümüzün küreselleşen iş dünyasında, rekabet tüm işletmeler için kaçınılmaz bir kavram haline gelmiştir. Rekabet ortamıyla başa çıkabilmek, başarılı olabilmek ve devamlılığı sağlamak için işletmelerin kullanabileceği birçok alternatif yöntem vardır. İşletmelerin bu amaçlara ulaşabilmesi için kullanabilecekleri alternatiflerden birisi de büyümedir. İşletmeler kendi kaynaklarını kullanarak içsel yollarla, ya da diğer işletmelerle çeşitli işbirliklerine giderek dışsal yollarla büyüyebilirler. İçsel büyüme, yeni kaynakların işletme içerisinden sağlanmasını gerektirdiğinden dışsal büyümeye göre daha yavaş olan bir büyüme yoludur. Bu nedenle, içsel büyüme alternatifini tercih eden işletmeler faaliyette bulundukları sektörün büyüme hızını göz önünde bulundurmalıdırlar. Eğer bir işletme hızlı büyüyen bir sektörde içsel büyüme yolunu tercih ederse, zaman kaybedebilir ve rekabetin gerisinde kalabilir. Dışsal büyüme alternatifi bu problemi çözmektedir.Bir dışsal büyüme alternatifi olarak şirket birleşmeleri ve satın almaları küreselleşme, teknolojik gelişimler ve rekabetçi iş çevresi sayesinde tüm dünyada giderek yaygın hale gelmektedir. İşletmeler birleşme ve satın alma işlemleriyle, ölçek ekonomisi sağlayarak maliyetleri düşürmeyi, kârı maksimize etmeyi, rekabetçi olmayı, sinerji sağlamayı, kaliteli insan kaynaklarını çekmeyi, Ar-Ge faaliyetlerini geliştirmeyi, yeni pazarlara girmeyi, monopol gücü kazanmayı, varlıklarını artırmayı ve vergi avantajları elde etmeyi amaçlarlar. Tüm bu amaçların yanında işletmeler aslında performanslarını artırmayı isterler. Bu nedenle birleşme ve satın alma işlemlerinin performansa olan etkileri birleşme ve satın alma işlemi düşünen yöneticilerin, satılan ve satın alan işletmelerin yatırımcılarının, bu alanda çalışan akademisyenlerin ve kamuoyunun ilgisini çekmektedir.Bu tez çalışması, şirket birleşmelerinin ve satın almaların işletmelerin performansına olan etkilerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, 2005 ve 2006 yıllarında Türk bankacılık sektöründe gerçekleştirilen satın almalar analiz edilmiştir. Bu analizde, satın almaların banka performansına etkilerini değerlendirmek için Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi kullanılmıştır. Bu araştırmada 2002-2008 yılları arasında sürekli faaliyet gösteren ve satın alınan on adet banka ile satın alınmayan yirmi bir adet banka incelenmiştir. Analizde aracılık yaklaşımı kullanılmıştır. Personel sayısı, faiz giderleri, faiz dışı giderler ve toplam mevduat girdi olarak; toplam krediler, faiz gelirleri ve faiz dışı gelirler ise çıktı olarak belirlenmiştir.Analiz sonuçlarına göre satın alınan bankaların performansları beklenen düzeyde gelişmemiştir ve satın alınan on adet bankanın yedisinin performansı satın almalardan sonra düşüş göstermiştir. Satın alınan bankalardan sadece birisi tüm araştırma sürecinde etkin faaliyette bulunmuştur. Satın alınan bankaların toplam ve ölçek etkinlikleri satın alma sürecinde artmış, fakat satın alma işlemini takip eden iki yıl içerisinde satın alma öncesindeki seviyeye gerilemiştir. Bunlara ilaveten, araştırma sonuçları satın alma öncesinde, sürecinde ve sonrasında satın alınmayan bankaların satın alınan bankalara göre daha etkin faaliyette bulunduğunu göstermiştir. Araştırma sonuçları satın alınan bankaların ölçek etkinsizliği sorunu yaşadığını, ölçek etkinsizliğinin de toplam etkinlikleri negatif yönde etkilediğini göstermiştir.

In today?s globalized business world, competition has become an unavoidable concept for all companies. There are many alternatives that firms can use to cope with competitive environment, become successful, and sustain continuity. One of the alternatives that can be applied by companies in order to achieve all those aims is growth. Companies can grow with internally by using its own resources or with externally by cooperating with other companies in several forms. Internal growth is a slower way of growth compared to external growth since it requires the development of new resources internally. Therefore, the companies which prefer internal growth alternative should take into consideration the growth rate of the industry which they operate in. If a company choose internal growth in a high growing sector, it may lose time and fall behind the competition. The external growth alternative will solve that problem.As a way of external growth, mergers and acquisitions are being increasingly used as world over strategies due to globalization, technological developments and competitive business environment. Business firms aim to decrease costs by utilizing economies of scale, maximize profit, become competitive, sustain synergy, appeal qualified human resources, develop research and development operations, get into new markets, gain monopoly power, increase asset level, and obtain tax advantages with mergers and acquisitions. By achieving all those goals, companies mainly aspire to improve performance. So, the effects of mergers and acquisitions on performance has become an issue that attracts attention of managers contemplating mergers and acquisitions, investors of acquired and acquiring firms, academicians who work on that research topic, and public opinions.The purpose of this thesis is to determine the effects of mergers and acquisitions on performance of companies. For that purpose, acquisitions in the Turkish banking sector in 2005 and 2006 are analyzed. In this analysis, Data Envelopment Analysis and Malmquist Total Factor Productivity Index are employed to assess the effects of acquisitions on bank performance. Ten acquired and twenty one non-acquired banks which operate regularly between 2002-2008 are examined in this research. Intermediation approach is used in the analysis. Number of employees, interest expenses, non-interest expenses, and total deposits are determined as inputs; total loans, interest income, and non-interest income are determined as outputs.According to results of the analysis, the performance of acquired banks did not improve as expected and total efficiency of seven of acquired ten banks declined after acquisitions. As an acquired bank only one bank operated efficiently in the whole research period. The results also indicate that acquired banks? total and scale efficiency increased during the acquisition period, but total and scale efficiency levels dropped to its pre-acquisition efficiency levels within the following two years after the acquisition period. Furthermore, the outputs of analysis reveal that non-acquired banks operated more effective than acquired banks before, during and after acquisitions. Outputs of the analysis point out that the acquired banks experience scale inefficieny that affect the overall efficiencies negatively.